24 Çin Güneş Terimi: Cennetin, Dünyanın ve Tüm Varlıkların Ritimleri

Dört mevsim bize yılın neresinde olduğumuzu anlatır, ancak her birinin 15 gün süren 6 mevsim olduğunu biliyor muydunuz? En azından MÖ 139’a kadar, Çin’deki bilgeler her yıl 4 Şubat’tan başlayarak mevsimsel bir değişiklik kaydetti ve buna Bahar Başlıyor adını verdi.

Bu sezonu, Bahar Sağanakları, Böceklerin Uyanması, Bahar Ekinoksu, Parlaklık ve Netlik ve Tahıl Yağmuru izliyor. Yaz, sonbahar ve kış da karmaşık adımlarıyla bu makalede keşfedeceğimiz toplam 24 güneş terimi için dans ediyor. Her devre 72 adet üç önemli döneme veya beş günlük periyodlara (pentad) bölünmüştür.

Dünyanın döngüsünün bu eski ve karmaşık hesaplaması o kadar çok bilgeliğe sahiptir ki, tarımsal yaşam tarzlarından uzun süredir uzaklaşan Asyalılar, diyetlerini ve sağlıklarını en iyi hale getirmek ve önemli kilometre taşlarını işaretlemek için hala bunu kullanıyor. UNESCO’nun Somut Olmayan Kültürel Miras Listeleri, eski Çin’in mevsimsel ritim anlayışını içerir. Ne kadar modernize olursak olalım, bedenlerimiz her zaman bilinçaltında yılın kaçınılmaz ritimleriyle uyumlu (veya acı verici bir şekilde uyumsuz) olacaktır. 24 güneş terimini bilmek, bize bundan sonra ne bekleyeceğimiz ve hangi basit seçimlerin doğaya ayak uydurmamıza yardımcı olabileceği konusunda bize fikir verebilir.

Klasik dört mevsim sadece bir başlangıçtır. Güneş terimleri ilk olarak “Huainan Zi” kitabında kaydedildi ve ekliptikte 15 derecelik bölümler halinde eşit şekilde işaretlendi. Aşağıdaki dört mevsimin açıklaması, Wu Cheng’in Yuan Hanedanlığı zamanında ( M.S. 1271–1368) yaptığı bir çalışması olan “72 Pentad’ın Kolektif Yorumundan” alınmıştır.

İlkbahar: Önsöz

“Lichun” (Bahar Başlıyor) yılın ilk güneş dönemidir. Üç pentad dönemi doğanın uyanışının inceliğini tasvir eder: Hafif esinti nehrin buzlarını çözer, balıklar yüzeye doğru yüzer ve böcekler kış uykusundan çıkar. “Yushui” (Bahar Yağmurları) ortaya çıkar; yağmur damlaları düştüğünde buzlar erir ve hava nemlenir. Su samuru akıntıya karşı yüzen balıkları avlar, yaban kazları kuzeydeki evlerine göç eder ve tohumlar filizlenmeye başlar.

Fener Festivali, bu güneş dönemine düşer. Yılın dolunaylı ilk gecesi baharın dönüşünü işaret ediyor. “Jingzhe” (Böcekler Uyanır) üçüncü güneş terimidir; şeftaliler çiçek açmaya, sarı asma kuşları cıvıldamaya ve tırtıllar kelebeklere dönüşmeye başlar. Geleneksel Çin kültüründe bahar, dünyanın tüm canlılar üzerinde iyilikseverliğini gösterdiği zamandır.

“Chunfen” (Bahar Ekinoksu) üzerinde, her iki yarım kürede de eşit gün ışığı ve karanlık dönemleri vardır. Gelecek günlerde, Kuzey Yarımküre daha uzun gündüz saatlerine ve daha fazla neme sahip olacaktır. Üç pentad boyunca, kırlangıçlar kuzeye ulaşır ve yuva yapar; gök gürültülü fırtınalar ve şimşekler çakar.

Güneş terimi “Qingming”, “parlak ve açık” anlamına gelir, çünkü bu günlerde gökyüzü parlak, hava temiz ve rüzgar esiyordur. Bahar gezisi için mükemmel bir zaman. Çiçekler açmakta ve gökkuşakları belirmektedir. Mezar Temizleme (Tomb-Sweeping Festival )Festivali bugüne denk gelir. İşte o zaman insanlar ölen akrabalarına saygı göstermek için mezarlıklara gider.

“Guyu” (Tahıl Yağmuru) baharın sonuna denk gelir. Orijinali, “Yağmur tüm tahılları besler” atasözünden gelir. Su mercimeği filizi, sinek kuşu ve pirinç fideleri ve bahar çayı yaprakları çiftçileri meşgul eder.

Yaz: Dinamik Bir Dönem

“Lixia” (Yaz Başlıyor) sırasında cırcır böcekleri ve çekirgeler cırıldar, solucanlar dışarı sürünür ve su kabakları olgunlaşır. Çiftçi pazarlarında her türlü kavun bulunabilir. “Xiaoman” da (Tahıl Tomurcukları), mahsuller dolgunlaşmaya başlamış, ancak henüz olgunlaşmamıştır. Bazı otlar ise sert güneş ışığında solar.

“Mangzhong” (Kulaktaki Tahıl), darı tohumlamak, arpa ve buğday hasadı yapmak için en elverişli zamandır. Rutubeti hisseden peygamber develeri dışarı çıkar, kuzular şarkı söylemeye başlar ve alaycı kuşlar sessizleşir.Pek çok çiçek solmakta olduğu için çiçek perilerine veda etme günüdür. Dragon Boat (Ejderha Teknesi) Festivali yaklaşır. Ayrıca Savaşan Devletler Dönemi’nde yolsuzluğa karşı savaşan, sürgün edilmiş ünlü bir entelektüel olan Qu Yuan’ın anıldığı bir gündür. (475–221 B.C.).

“Xiazhi” de (Yaz Gündönümü), Kuzey Yarımküre en uzun günü ve en kısa geceyi görür ve ekinler olmuştur. “Xiaoshu” (Daha az ısı), havanın sıcak olduğu ancak kavurucu olmadığı bir dönemdir. Ateşböcekleri ve cırcır böcekleri ılık meltemde aktiftir ve kartallar gökyüzünde uçar. Karşılaştırıldığında, “Dashu” (Büyük Isı) çok daha sıcaktır. Bu, insanların yürüyüşe çıkıp yüzmeye gittiği veya serin kalmak için tatlı karpuz dilimlerinin tadını çıkardığı zamandır. Halk deyişine göre ölü ot, nemli yaz aylarında ateş böceğine dönüşebilir. Hikaye, hayatın döngülerini ima etmektedir.

Sonbahar: Bir Huzur Zamanı

Yang gerilediğinde ve yin büyüdüğünde “Liqiu” (Sonbahar Başlıyor) gelir. Soğuk havayı, mahsullerin olgunlaşmasını ve ağustos böceklerinin vızıldamasını ifade eder. “Chushu” (Sıcaklığın Sonu) yazın sonunu işaret ediyor. Her sonbahar yağmurundan sonra sıcaklık düşer, kartallar diğer kuşları avlar ve darı olgunlaşır.

“Bailu” nun (Beyaz Çiy) ilk gününden itibaren yin baskın hale gelir. Gece boyunca su buharı, sabah güneşinde kristaller gibi parlayan minik damlacıklara dönüşür. Kuşlar soğuk kış için yiyecek istifler ve yabani kazlar ve kırlangıçlar güneye doğru göç eder.

“Qiufen” de (Sonbahar Ekinoksu), güneş tam olarak ekvatorun üzerinde parlar ve her iki yarım küre de eşit miktarda gün ışığı alır. O andan itibaren, Kuzey Yarımküre daha uzun geceler ve daha kısa günler görür. Gök gürültüsü yumuşamaya başlar, su donar, böcekler yuvalarına geri döner ve flora ve fauna kaybolur. Bu güneş terimi, ailelerin birlikte aya hayran kaldıkları ve ay keki ziyafeti yaptıkları Sonbahar Ortası Festivali ile örtüşmektedir.

“Hanlu” (Soğuk Çiy), çiynin çok soğuk olduğu ve donmak üzere olduğu zamandır. Bu, tüm şekil ve renkleriyle krizantemleri takdir etmenin en iyi zamanıdır. “Shuangjiang” da (Donun İnişi), çiy dona döner. Yang çekildikçe, bitkiler yaprak döküp solar, böcekler uyuya kalır ve kurtlar avlanmaya başlar.

Kış: Vakur Bir Zaman

“Lidong” (Kış Başlıyor) sırasında su buza dönüşmeye başlar, toprak sertleşir ve sülünler göllerde istiridye arar. Soğuk kışa hazırlanmak için ısınan yiyecekler ve tonikler önerilir: tavuk çorbası, zencefilli ördek çorbası, koyun eti güveç ve benzerleri. “Xiaoxue” (Küçük Kar) kışın uyku halini kucaklar ve karlı mevsim başlar. “Daxue” (Büyük Kar) en yoğun karı müjdelerr ve “ağlayan kış” kuşları sessizleşir.

“Dongzhi” (Kış Gündönümü) zamanında yin yavaş yavaş azalır ve yang yükselir, kaynak suyunun akmasını sağlar. Geleneksel Çin kültüründe yin ile ilişkilendirilen geyik, bu dönemde boynuzlarını düşürür. Eski zamanlarda insanlar, geyiklerin boynuzlarını düşürdükten 81 gün sonra baharın geleceğine inanıyorlardı.

“Xiaohan” (Küçük Soğuk), yaban kazlarının kuzeye uçmaya başladığı, kırlangıçların yeni yıla hazırlanmak için yuvalar yaptığı ve uzak tarlalardan sülünlerin ötüştüğü kışın acı-soğuk aşamasıdır. “Dahan” (Büyük Soğuk), yılın son güneş dönemidir. Ancak soğukluk, insanları Çin Yeni Yılını karşılamaktan alıkoymaz: Kapılarına Yeni Yıl beyitlerini yapıştırırlar ve eve yeni şeyler alırlar. Nehirler hala donmuş olsa da, tavuklar civcivleri yumurtadan çıkarmaya ve kartalların saldırılarına dikkat etmeye başlar.

24 güneş terimini bilmek, bize mevsimsel değişikliklerin güzelliğine ve özelliklerine yeni bir bakış açısı sağlar.

Makale Epoch Times’dan çevrilmiştir. *Cora Wang tarafından yazılmış ve Anne Chan ve Brett Chudá tarafından İngilizceye çevrilmiştir. Elite Magazine’in izni ile yeniden yayınlanmaktadır.

Çeviri: Şendağ Gökçe / Epoch Times Türkiye