MOSKOVA– Avrupa’nın yeni güvenlik stratejisini görüşmek üzere Rusya, Fransa ve Almanya liderleri Fransa’nın Deauvile kentinde bir araya geliyor. Pazartesi günü Fransa’nın kuzey batı bölgesine ulaşması beklenen Rusya Devlet Başkanı Dmitri Medvedev, Almanya Şansölyesi Angela Merkel ve Fransa Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy ile birlikte akşam yemeğinde buluşacak. Kremlin Danışmanı Sergey Prikhodko’nun verdiği bilgiye göre, iki gün sürecek görüşmelerde Avrupa güvenliği, Rusya-AB vize uygulaması, enerji ve İran nükleer programı ele alınacak. Liderlerin görüşmelerin sonunda ortak bir basın toplantısı düzenlemesi de bekleniyor.
Medvedev’in ‘Pan-Avrupa güvenlik anlaşması’ önerisi olarak tanımlanan yeni güvenlik anlayışı önerisinin Avrupalı liderler tarafından ele alınmasını istediklerini kaydeden Prikhodko, bu konuda Moskova’nın çalışmalarını sürdüreceğine dikkat çekti. Rusya Aralık 2009’da bir belge haline getirdiği yeni güvenlik anlaşması önerisini, Birleşmiş Milletler, NATO, uluslar arası ve bölgesel örgütlere gönderdi. ” Vancouver’dan Vladivostok’a kadar güvenli alan” şeklinde özetlenebilecek anlaşmaya batılı ülkelerden henüz olumlu bir cevap alınmış değil.
MERKEL: SOĞUK SAVAŞ BİR DAHA YAŞANMAMAK ÜZERE BİTTİ
Yeni bir kararın alınmasının beklenmediği zirve, 19-20 Kasım’da Lizbon’da yapılacak Rusya-NATO zirvesi için bir ön hazırlık olacak. Almanya Şansölyesi Merkel zirve ile ilgili yaptığı açıklamada Rusya’nın yeni güvenlik anlayışı ile ilgili yaklaşımının Lizbon’da destekleyeceklerini söyledi. Medvedev’le konuyu daha önce de görüştüğünü ifade eden Merkel, “Ortak bir güvenlik yapısını kurmak için adım adım ilerliyoruz. Tüm Avrupa ülkelerinin ve Rusya’nın ortaklığı söz konusu” dedi.
“Soğuk savaş bir daha yaşanmamak üzere bitti” ifadelerini kullanan Merkel, artık trans-atlantik işbirliğinde böyle bir ortaklığın olamayacağını söyledi. Merkel açıklamasında Rusya Devlet Başkanı Medvedev’in de Lizbon’da düzenlenecek NATO-Rusya Konsey toplantılarına katılacağı bilgisini verdi.
FÜZE KALKANI KIRILMA NOKTASI OLABİLİR
Moskova soğuk savaş yıllarını aratmayan sert söylemlerin 2008 yılında Gürcistan’da sıcak savaşa dönüşmesinin ardından epeyce yol almış durumda. ABD ile nükleer silahlarda indirim anlaşmasını imzalayan Rusya, Afganistan’da sürdürülen operasyonlarda işbirliği yapıyor. Moskova son dönemde nükleer programı nedeni ile yaptırım kararı alınan İran konusunda da batılı ülkelerle aynı safta yer tuttu. Şimdi Moskova NATO ile ortak güvenlik konusunda işbirliği yapmaya hazırlanıyor.
ABD eski başkanı George W. Bush döneminin eseri olan füze kalkanı programı ise ilişkilerde tam bir güven testine dönüşecek. Polonya ve Çek cumhuriyetine tek taraflı olarak konuşlanacak füze kalkanı programından geri adım atan Barack Obama yönetiminin, NATO şemsiyesi altında güneye çektikleri yeni kalkan projesi, Kremlin’den dikkatle izleniyor. Başlangıçta Rusya’nın güvenliği açısından doğrudan tehdit olarak görülen proje için şimdi, Moskova beklemede. NATO’nun ortak füze kalkanına Rusya’yı da davet etmesi Moskova’da endişelerin giderilmesi için yeterli bulunmuyor.
Konu ile ilgili nihai karar NATO Lizbon Zirvesi’nde verilecek. Türkiye’nin de projenin bir parçası olacağı öngörülen yeni kalkan için Ankara zor bir karar aşamasında. Rusya da görüşmelerde kendisine sunulacak teklifi detaylı incelemek istiyor. Rus uzmanlara göre, “eşit ve adil bir rol” verilmesi durumunda yeni füze kalkanına yeşil ışık yakılabilir. Moskova’ya rağmen kurulacak yeni bir füze kalkanı ise taraflarda yeni güven boşluklarına neden olacak. En çok da bundan “komşuları ile sıfır sorun” yaklaşımı ile yeni bir dış politika uygulayan Ankara’nın zarar görme ihtimali var. Rusya’sız bir Avrupa ya da Ortadoğu’da güven sağlamanın neredeyse imkansız olduğunu ‘eski Avrupa’ daha iyi görüyor.
