MOSKOVA– Berlin Duvarı’nın yıkılması ve Sovyetler Birliği’nin dağılmasından bu yana ilk kez tüm Avrupa’nın güvenliğinin birlikte ele alınması gündemde. Rusya’nın NATO öncülüğünde kurulması planlanan füze kalkanında uygun rol verilmesi durumunda yer alabileceği belirtilirken, 20 Kasım’da Lizbon’da düzenlecek Rusya-NATO Konsey toplantısına Rusya Devlet Başkanı Dmitri Medvedev de katılacak.
Fransa’nın Deauville kentinde Almanya Şansölyesi Angela Merkel ve Fransa Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy, Medvedev’le bir araya geldi. Görüşmede Moskova’nın ‘Pan-Avrupa güvenlik anlaşması’ önerisi, enerji, İran nükleer programı başta olmak üzere bölgesel ve uluslararası sorunlar ele alındı. Zirve sonrası düzenlenen ortak basın toplantısında açıklamada bulunan Medvedev, Lizbon’da düzenlenecek Rusya-NATO zirvesine katılacağını söyledi. Medvedev açıklamasında, “Bunun Rusya-NATO diyalogunun gelişmesine katkı sağlamasını ve uzlaşma sürecini kolaylaştırmasını umuyorum” dedi.
NATO’nun füze kalkanına Rusya’nın da katılması yönündeki önerisini değerlendirdiklerini ifade eden Medvedev, tarafların bu konudaki tutumlarının belirlenmesi gerektiğine değindi. Rusya liderinin füze kalkanını doğrudan ‘tehdit’ olarak nitelememesi olumlu olarak karşılandı.
Merkel de Medvedev’in Lizbon’a gelecek olmasından büyük bir memnuniyet duyduğuna işaret ederek, “Rusya-NATO ilişkilerinin doğru düzlemde ilerlediğinin en güzel mesajı” değerlendirmesi yaptı. Merkel dünyada mevcut tehditlerin kısmen de olsa herkesi etkilediğine dikkat çekti.
Füze kalkanı ile ilgili çalışmaları NATO Genel Sekreteri Fogh Rasmussen’le görüştüğünü kaydeden Sarkozy, “Lizbon zirvesinde herkesin memnun kalacağı bir anlaşma sağlayacağımızı umuyorum” ifadelerini kullandı.
FÜZE KALKANINDA KARAR LİZBON’DA
Rusya’nın NATO Büyükelçisi Dmitir Rogozin de dün yaptığı açıklamada NATO zirvesi ile ilgilendiklerini, füze kalkanında işbirliği konusunda ise daha detay bilgilere ihtiyaçları olduğunu söyledi. Moskova, füze kalkanın Rusya’nın nükleer kapasitesini zayıflatmaya yönelik bir girişim olarak değerlendiriyor. Füze kalkanı ile ilgili siyasi bir kararın Lizbon zirvesinde alınması bekleniyor.
Uluslararası basına yansıyan bilgilere göre, Moskova’nın füze kalkanına katılmaya karşı olmadığı, uygun bir rol verilmesi durumunda anlaşmanın içinde yer alabileceği belirtiliyor. Amaçlarının Rusya ve NATO arasındaki güçlükleri yenmek olduğunu kaydeden zirveye yakın bir kaynak, “Bize göre füze kalkanının hedefi İran ve benzer ülkelerden gelen tehditleri karşılayabilmek. Avrupa Birliği ve ABD için olduğu kadar, Rusya için de bu önemli…” dedi.
Füze kalkanının bir bölümünün konuşlandırılması planlanan Ankara ise hedefin İran yerine daha kapsayıcı olmasını talep ederken, teknik detayları da görmek istiyor. Türkiye özellikle son dönemde iyi ilişkiler geliştirdiği Rusya, İran ve Suriye ile ilişkilerinin bozulmasını da istemiyor.
İRAN’A KAPILAR AÇIK TUTULSUN
Liderler görüşme sonrası ortak bir deklarasyon da yayınladı. Burada İn nükleer programının çözümü konusunda kapıların açık tutulması gerektiğine vurgu yapılan açıklamada, “İran Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi ve Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu’nun taleplerini tamamı ile yerine getirmeli. Bununla birlikte sorunun çözümü için kapı açık tutulmalı” ifadesi yer aldı.
Görüşmede Ortadoğu sorunu ve İran nükleer programını da ele aldıklarını ifade eden Medvedev, “Bir taraftan yaptırımları uygun bir şekilde yerine getirmemiz gerekiyor. Diğer taraftan da İran’ı tüm konularda işbirliği yapmaya zorlamalıyız” dedi.
