İrlanda Cumhuriyetçi Ordusu’nun (IRA) eski siyasi kanadı olarak görülen Sinn Fein, “Birleşik İrlanda” hayalinin artık “dokunulabilir mesafede” olduğu inancında. Ancak parti her ne kadar popüler olsa da İrlanda Cumhuriyeti ile “birlik” için referandum yapılması İngiliz hükümetinin takdirine bağlı.
Kuzey İrlanda, 108 yıldır özgürlük mücadelesi veren ve Birleşik İrlanda’yı savunan Sinn Fein tarafından yönetilecek. “Kutsal Cuma Anlaşması” olarak tarihe geçen 10 Nisan 1998 tarihinde Birleşik Krallık ve Serbest İrlanda arasında imzalanan anlaşmaya göre, Kuzey İrlanda’da hükümeti iki partinin kurması gerekiyor. Bu partilerin biri “Katolik” biri de “Protestan” olmak zorunda. Asıl olarak “Özgürlükçüler” ya da “İngiltere yanlıları” olarak bilinen bu partiler arasından, seçim sonuçlarına göre birinci olan parti, başbakanlık anlamına gelen Birinci Bakanlık görevini üstleniyor. Birinci Bakanlık Yardımcılığında da karşı görüşü savunan en büyük parti olmak zorunda.
Özgürlükçüler son seçimde ilk kez Birlik yanlılarından (İngiltere yanlıları) daha fazla milletvekili çıkararak Birinci Bakanlık görevini yapmaya hak kazanmıştı. Fakat, AB ile Birleşik Krallık arasında imzalanan Brexit anlaşmalarının bazı maddelerine Birlikçiler itiraz etti. Bunun üzerine, İngiltere yanlısı Demokratik Birlik Partisi (DUP) hükümetin kurulmasına engel oldu ve 2 yıldan fazladır Kuzey İrlanda hükümetsiz kalırken, ülke Londra’daki Westmister Parlamentosu tarafından yönetiliyordu.
Kutsal Cuma Anlaşmasına göre, hükümeti kuracak olan iki partinin de yetkileri aynı. Birinci parti ile karşı partinin oy ya da milletvekili sayısındaki fark bu durumu değiştirmiyor. İki partinin liderlerinin onayı olmadan hükümet kurulamıyor.
Birinci Bakan ya da Birinci Bakan Yardımcısının yetkileri de eşit. Fakat, anlaşmanın yapıldığı 1998 yılından bu yana hep DUP Birinci Bakanlığı görevini yapmıştı. İlk kez Sinn Fein birinci parti oldu ve lideri Michelle O’Neill Birinci Bakan olarak göreve başladı. Bu durum özgürlükçülerin psikolojik olarak da üstünlüğünü gösterdi. Demokratik Birlik Partisi Lideri Emma Little-Pengelly ise Birinci Bakan Yardımcısı olarak hükümete dahil oldu.
Kuzey İrlanda Parlamentosu’nda milletvekillerine seslenen 47 yaşındaki O’Neill, “Bu, yeni bir şafağı temsil eden tarihi bir gün” dedi. “Herkese eşit hizmet edeceğim ve herkesin başbakanı olacağım” ifadelerini kullanan O’Neill, “Çatışmalar sırasında istisnasız olarak kaybedilen tüm hayatlar için üzgünüm” sözleriyle devam etti.
Kuzey İrlanda’nın İngiltere ile bağlarını sürdürmesini isteyen Protestan birlik yanlıları ile ülkenin İrlanda Cumhuriyeti’nin bir parçası olmasını isteyen Katolikler arasındaki anlaşmazlık ve şiddet eylemleri 1970’lerden bu yana çok sayıda kişinin hayatını kaybetmesine neden oldu.
Soruna siyasi çözüm arayışları çerçevesinde İngiltere ve İrlanda hükümetleri ile Kuzey İrlanda’daki partilerin sürdürdüğü barış görüşmeleri, 1998 tarihli Belfast (Hayırlı Cuma) Anlaşması ile yeni bir döneme girdi.
Kuzey İrlanda barış sürecinde kilometre taşı olarak nitelendirilen anlaşmada, ülkenin yönetiminde iktidarın birlik ve bağımsızlık yanlıları arasında paylaşılmasını da içeren, istikrarlı bir siyasi düzenin kurulmasına yönelik adımlar yer aldı.
Süreç içinde Belfast Anlaşması’nın uygulamaya konulması yönünde önemli adımlar atılsa da Kuzey İrlanda’da yaşayan Protestan ve Katoliklerin zaman zaman sürtüşmeleri ve IRA ile ilişkilendirilen bazı örgütlerin eylemlerini sürdürmesi, sorunun bütünüyle çözülmediğini de ortaya koydu.
IRA, 2005 yılında silah bırakarak Kuzey İrlanda’nın İngiltere ile bağlarını koparması amacıyla sürdürdüğü şiddet eylemlerine son verdi.
IRA’nın siyasi kanadı olarak bilinen Sinn Fein, İngiltere, İrlanda ve Kuzey İrlanda parlamentolarında temsil ediliyor.
Kuzey İrlanda’da güç paylaşımına dayalı hükümet, İngiltere’nin parçası olarak kalmaktan yana tutum sergileyen DUP’un boykotu nedeniyle iki yıldır sürüncemede kalmıştı.
Kuzey İrlanda, İrlanda Cumhuriyeti’nin bağımsızlığını kazanmasının ardından 1921 yılında Birleşik Krallık’ın Protestan çoğunluklu bir parçası olarak kurulmuştu.
Yorumlar kapalı, ancak trackbacks Ve pingback'ler açık.