Afyon’daki en değerli yapılardan birisi Hıdırlık Tepesi ile Kale Eteği arasındaki derin vadiye inşa edilmiş olan ve Afyon’nun en büyük camisi olan Ulu Cami. Selçuklu dönemindeki ahşap tavanlı, ağaç direkli camiler grubundan olan Ulu Cami, dikdörtgen planlı bir yapı ve üzeri düz bir çatı ile örtülmüş.
Afyon’un merkezinde, kalenin bulunduğu tepenin güneybatısında yer alan Ulu Cami, Selçuklu döneminde 1272 tarihinde Sahip Ata oğullarından Nusretüddin Ahmet tarafından yaptırılmış. 1341 yılında da Karamanoğulları döneminde ise onarımdan geçmiş.
İçeri girdiğinizde karşılaştığınız ahşap sütunlar insanı şaşırtıyor çünkü bina tamamen bu ahşap sütunların üzerine kurulu. Tavan da tamamen ahşap. Yapı, 40 ahşap direk üzerine oturtulmuş olması sebebiyle “Kırk Direkli Camii” olarak da anılıyor. Ulu Cami dıştan moloz taşlı olup üç sıra kesme taş hatıllarla üç bölüme ayrılmış. Kuzeyde ve batıda iki giriş kapısı bulunuyor.
İç mekan, batı ve kuzeydeki dörder pencere ile aydınlatılıyor. Sütun başlıklarının bazıları sade, bazıları ise mukarnaslı. Bu bakımdan farklı işçiliklere sahip olabiliyorlar
Düz tavanlı caminin tavanında nakışlar, konsol kıvrımları arasında da süslemeler bulunuyor ve bu süslemelerde mavi, lacivert, kırmızı renkler kullanılmış. Bitkisel motiflerde ise mavi, yeşil, sarı, kırmızı ve kahverenginin değişik tonları kullanılmış.
Kıble duvarının ortasında Selçuklu işçiliğini yansıtan taş mihrap bulunuyor. Kuzeydoğu köşesindeki minare orijinalliğini koruyor. Gövdesi ise, açık yeşil sır renkli baklava motiflerinin süslediği tuğlalar ile örgülü. Minare kaidesi önüne Osmanlı döneminde çeşme de eklenmiş.
Afyon’daki Ulu Cami binası dış görünüş olarka ta çok etkileyici. Şehrin ortasında büyük dikdörtgen taş bir bina olarak konumlanmış. Afyon’u ziyaret edenlerin mutlaka uğraması gereken bir nokta Ulu cami.
