Wang Xizhi; Hat Sanatının Piri
Epoch Times, David Wu
Doğu Jin Hanedanlığından Wang Xizhi, Çin’in en saygın hattatlarındandır. Genellikle Hat Sanatının Piri olarak anılır ve bizlere bıraktığı “Orkide Köşkünde Bestelenmiş Şiirler İçin Özsöz” adlı en büyük kaligrafi çalışmasında kullandığı düzgün ama zarif vuruşlar ile gerçek iç güzelliğinin gücünü yansıtan temel özelliklere sahip işlek el yazısı stili (xíngshū) yazma modeli haline geldi.
Wang Xizhi, genç yaşta gittiği her yerde yazıtlı mezar taşları aradı ve onları sildi. Zamanla kendi yazı stilini oluşturmak için okuduğu taş kabartmalardan geniş bir koleksiyon oluşturdu.
Kendisini tamamen yazdıklarına ve Çince karakterlerin yapısına kaptırır ve bazen o kadar derin düşüncelere dalardı ki, yemeyi kaçırır yâda uyku saatini unuturdu. Bir hikâyede, kaligrafi yazmaya yoğunlaştığı bir defasında hizmetçisi yanına bir sos kâsesi ile buharda pişmiş ekmek (mantou) getirir. Sonra karısı tam onun çalışma odasına girdiğinde Wang’ın buharda pişmiş ekmeği mürekkebe bandırıp yemek üzere olduğunu görür.
Wang’ın evinin her odasında birkaç yazı taburesi vardı ve o iyi yapıya sahip bir Çince karakter düşündüğü zaman onu hemen yazmak için yakındaki yazma fırçasını eline almak istiyordu.
Wang gençken daha itibar sahibi bir hattat değildi ama iyi olmak için uzun yıllar boyunca çok çalıştı. Onun bileği güçlü ve istikrarlı idi ve bir defasında masanın üzerine birkaç kelime yazdığı ve sonra karakterleri su ile bile silinmediğini anlatan bir hikâye vardır. Başka bir olayda, Wang Xizhi, bir tahtanın üzerine birkaç kelime yazmış ve bir marangoz mürekkebin tahtanın 3 Fen (Geleneksel Çin uzunluk birimidir. 1Fen=0.33cm’dir.) derinliğine kadar sızmış olduğunu buldu. Daha sonra, insanlar Wang’ın kaligrafi yazısını “ahşap içine 3 Fen nüfuz etmek” olarak adlandırdı ve bu, Çin dilinde bir deyim haline geldi.
Hat sanatı ve okuma konusunda hevesli olmasına ilaveten kaz yetiştirmede Wang’ın hobilerinden biri olarak hatırlanır. O kazın hareketlerini gözlemleyerek hat sanatında fırça ile nasıl manevralar yapacağını fark ettiğini söyledi.
Wang ve arkadaşları Orkide Köşkünde bir ziyafet düzenlediler ve orada iyi vakit geçirirken birçok şiir oluşturdular. Ziyafetin sonunda toplam 37 şiir oluşmuştu. Wang, şiir koleksiyonuna giriş olarak bir önsöz yazdı ve bu önsöz onun hat eserleri arasında en önde gelen eser haline geldi. “Orkide Köşkünde Bestelenmiş Şiirler İçin Önsöz”ün tam metni aynı kelimelerin farklı tarzlarda ama bütünüyle zarif bir birliktelikle içinde yazılmış üç yüz yirmi kelimeden oluşur.
Ne yazık ki, Wang Xizhi “Orkide Köşkünde Bestelenmiş Şiirler İçin Özsöz”ün orijinal kopyasını kaybetti ama birkaç kopya bugüne kadar geldi ve işlek el yazısı stili (cursive) için bir model olarak kullanılmıştır.