Türk edebiyatının önemli isimlerinden yazar, senarist ve eleştirmen Selim İleri 75 yaşında hayatını kaybetti.
Bir süredir rahatsız olan ünlü yazar bu sabah durumunun ciddileşmesi üzerine hastaneye kaldırılmıştı. Sağlık sorunları yaşayan yazar Selim İleri, akşam saatlerinde tedavi gördüğü hastanede hayatını kaybetti.
Selim İleri, 1970’lerden itibaren roman, öykü, şiir, deneme, tiyatro, anı, inceleme gibi edebiyatın farklı türlerinde nitelikli eserler ortaya koyan çağdaş Türk edebiyatının üretken kalemlerinden biri oldu. Edebiyat dünyasına kazandırdığı eserler dışında 20’nin üzerinde senaryo yazan İleri, Yeni Ufuklar, Yeni Dergi, Papirüs, Varlık, Türk Dili, Politika, Dünya, Milliyet, Milliyet Sanat, Gösteri ve Cumhuriyet’in arasında olduğu birçok gazete ve dergide inceleme, eleştiri yazılarıyla yer aldı. Köşe yazarlığı da yapan İleri, yazı dizileri hazırladı. Radyo ve televizyonlarda kültür sanat programları sundu.
İstanbul Büyükşehir Belediye (İBB) Ekrem İmamoğlu, sosyal medya hesabından İleri için taziye mesajı paylaştı. İmamoğlu şu ifadeleri kullandı:
“Yazar, senarist, eleştirmen Selim İleri’nin vefat haberini aldık, üzgünüz. Kendisine Allah’tan rahmet; ailesi, sevenleri ve okurlarına başsağlığı diliyorum. Mekanı cennet olsun.”
Everest Yayınevi sosyal medya hesabından duyurdu. Yayınevi tarafından yapılan paylaşımda, “Değerli yazarımız Selim İleri’yi kaybetmenin derin üzüntüsü içerisindeyiz. Ailesine, dostlarına ve tüm edebiyat camiasına sabır ve başsağlığı dileklerimizle” ifadeleri yer aldı.
Everest Yayınları, İleri’nin cenaze programının belli olduğunda duyurulacağını aktardı.
SELİM İLERİ KİMDİR?
Selim İleri, 30 Nisan 1949’da İstanbul’un Kadıköy ilçesinde doğdu. Babası yüksek makine mühendisi Hasan Hilmi İleri, annesi ise ev hanımı Süheyla İleri’ydi. 1953’te konuk profesör olarak Almanya’ya giden babası ailesini yanında götürdü. İleri’nin ilkokula başlayacağı yıl aile İstanbul’a döndü. 1955’te Cihangir İlkokulu’nda birinci sınıfı okudu. Sonraki sınıfları ise Firuzağa İlkokulu’nda okudu. 1960’ta ortaokul eğitimini Galatasaray Lisesi’nde yatılı olarak aldı. Buradan ayrılıp önce Bakırköy Lisesi’ne ardından Atatürk Erkek Lisesi’de eğitimine devam etti.
İleri, 19 yaşındayken yayımladığı ‘Cumartesi Yalnızlığı’ öykü kitabından günümüze kadar pek çok türde eser verdi, sayısız ödüle layık görüldü.
1971’de ikinci öykü kitabı “Pastırma Yazı” yayımlandı. 1970’lerin başında tanıştığı Halit Refiğ, Türk sinemasının yeni senaryo yazarlarına ihtiyacı olduğunu ve İleri’ye senaryo yazmasını önerdi. Böylece 1971’de “Cennetin Kapısı” adlı ilk senaryosunu yazdı. Yazdığı uyarlama bir senaryo Zeki Ökten tarafından “Kadın Yapar” adıyla filme çevrildi. İlk özgün senaryosu ise “Bir Demet Menekşe” oldu.
1976’da henüz 27 yaşındayken ‘Dostlukların Son Günü’ adlı kitabıyla Sait Faik Hikaye Armağanı’nı, 1977’de ‘Her Gece Bodrum’la Türk Dil Kurumu Roman Ödülü’nü aldı. Romanları ve öyküleriyle edebiyat çevresinde geniş yankı uyandırdı. Damsız Evler, Çürüme ve Düşman Gözler ise filme çevrilmeyen senaryolarıydı.
1981’de yazdığı “Kırık Bir Aşk Hikâyesi” senaryonun filme çevrilmesiyle 1982’de Sinema Yazarlar Birliği tarafından yılın en iyi senaryosu ödülüne layık görüldü. Ardından “Seni Kalbime Göndüm” ve “Göl” filmlerinin senaryolarını yazdı. Halit Ziya Uşaklıgil’in “Aşk-ı Memnu”nun son sözünü romanına isim verdiği “Yaşarken ve Ölürken”, Milliyet Sanat tarafından yılın romanı seçildi. Aynı yıl “Aşkı-Memnû ya da Uzun Bir Kışın Siyah Günleri” adında bir inceleme kitabı yayımladı. ‘Yaşarken ve Ölürken’ 1981’de Milliyet Sanat dergisince yılın romanı seçildi.
“Çağdaşlık Sorunları”, “Düşünce ve Duyarlık” (1982), “Seni Çok Özledim” (1986), “O Yakamoz Söner” (1987), “Perisi Kaçmış Yazılar” (1996) gibi kitaplarında Türk edebiyatındaki sorunlara eleştirel gözle yaklaştı. 1983’te “Ölünceye Kadar Seninim” ve 1984’te “Yalancı Şafak” romanları yayımlandı fakat yeterli ilgiyi görmedi. 1985’te “Saz Caz Düğün Varyete” kitabını yayımladı. Asker kaçağı olan İleri, bedelli askerlik çıkacağı söylentileri üzerine gerekli parayı toplamak için Hürriyet’te “Hayal ve Istırap” adında romanını tefrika ettirdi. 1987’de bedelli askerliğin çıkmasıyla üç aylık askere gitti. Askerlik dönüşü senaryosunu yazdığı ve yönettiği “Hiçbir Gece”, sinemalarda gösterilmedi ve Antalya Film Festivali’nde ön jüri tarafından geri çevrildi.
1990’larda İleri, tiyatro oyunları yazdı. Cahide Sonku’nun hayatından uyarlama olan “Cahide, Ölüm ve Elmas” yazarın yazdığı ilk oyundur. ‘Mavi Kanatlarınla Yalnız Benim Olsaydın’ 1991’de Türkiye Yazarlar Birliği Roman Ödülü’nü aldı.
Sonraki oyunu olan “Allahaısmarladık Cumhuriyet” 1997’de hem Afife Jale hem de Avni Dilligil ödüllerini aldı. 1998 sahnelenen “Mihri Müşfik: Ölü Bir Kelebek” oyunuyla Devlet Sanatçısı unvanını aldı. .Nahit Sırrı Örik’in “Kıskanmak” (1946) adlı romanından yola çıkarak yazdığı “Cemil Şevket Bey/Aynalı Dolaba İki El Revolver” 1997’de yayımladı.
İleri ayrıca, 2003’te ‘Uzak, Hep Uzak’ adlı deneme kitabıyla Sedat Simavi Edebiyat Ödülü’nü, 2005’te ‘İstanbul’un Sandık Odası’ adlı kitabıyla TYB’nin Hatıra-Gezi alanındaki ödülünü, 2012’deyse Aydın Doğan Ödülü’nü aldı. Aynı yıl Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü’ne layık görüldü. 2021’de Erdal Öz Edebiyat Ödülü’nü aldı.
Yorumlar kapalı, ancak trackbacks Ve pingback'ler açık.