BİŞKEK– Kırgızistan’da halk referandum yoluyla tercih ettiği ülkenin parlamenter idari sisteminin temelini oluşturmak için bugün sandık başına gidiyor. Parlamenter sistem ile yönetilecek Kırgızistan’da halk 120 milletvekilini seçmek için oylarını kullanıyor. 29 partiden toplam 3 bin 480 adayın yarıştığı seçimde lider parti başkanlarının çoğu ikametinin kayıtlı olduğu başkent Bişkek’te oyunu kullandı. Kamu binaları; okul ve üniversite salonlarında oluşturulan seçim merkezlerinde oyunu kullanan siyasi parti liderlerini çok sayıda yerel ve yabancı basın takip etti.
Oy kullanım işlemi yerel saat ile 08:00’da (TSİ 05:00) başladı. Oy kullanım işleminin başlaması ile 1202 no’lu seçim merkezine gelen Respublika (Cumhuriyet) Parti Başkanı Ömürbek Babanov ailesi ile birlikte oyunu kullandı.
Oy kullanım işleminin ardından basın karşısına çıkan Babanov ülkenin istikrarı için oyunu verdiğini anımsatarak, seçimin Kırgızistan’ın hayırı için gerçekleşmesini istedi. Parti olarak ilk aşamada istikrar ve huzur amaçladıklarını belirten Babanov, 10 Ekim’in sadece seçim günü değil, ülkenin kaderini belirleyecek tarihi bir gün olacağını söyledi. Babanov halkın seçim gününe önem vermesi gerektiğini belirterek, “Nasıl oy kullanırsanız ve kimlere oy verecekseniz öyle yönetileceksiniz.” dedi.
Kırgızistan Cumhurbaşkanı Roza Otunbayeva oyunu 1216 no’lu seçim merkezine kullandı. Seçime annesi Saliha Apa ile birlikte gelerek oyunu kullanan Kırgız lider Otunbayeva, “Bugün kendi ellerimizle oluşturduğumuz açık ve demokratik bir yol ile iktidar yöntemimizi tercih ediyoruz.” dedi. Gazetecilerin sorularını yanıtlayan Otunbayeva, 7 Nisan halk ayaklanması ile iktidar değişimin gerçekleştiğini anımsatarak, “Bu eylemde ön plana çıkanlar, ülkenin adil yönetimi için güreşenler parlamentoda da yerini alacaktır.” ifadesini kullandı. En çok oyunu alan partinin hükümeti kuracağını hatırlatan Otunbayeva, güçlü iktidarın yanında güçlü muhalefetin de oluşmasını istedi. Otunbayeva son olarak dış güç politikasına gönderme yaparak, “Biz bağımsız bir devletiz. Nasıl yönetilmeyi de kendimiz karar veririz.” dedi.
Ata Meken (Ata Vatan) Sosyalist Parti Başkanı Ömürbek Tekebayev 1221 no’lu seçim merkezine eşi ve kızı ile birlikte gelerek oyunu kullandı. Oy kullanım işlemin ardından seçim ile görüşlerini aktaran Tekebayev bundan sonraki sürecin adını “3’üncü Kırgızistan dönemi” olarak ifade etti. Devrik devlet başkanları Askar Akayev ve Kurmanbek Bakiyev rejimin sona erdiğini anımsatan Tekebayev, yeni dönemde yasaya saygı işlemi görüleceğini aktardı.
Parlamenter idarecilik sisteminin ülkenin her alanı için kalkınmasında yol alabileceğine inandığını belirten Tekebayev, yapılmakta olan seçimin şeffaf ve demokrasi çerçevesinde gerçekleşmekte olduğunu söyledi. Rusya’nın Kırgızistan siyasi sistemi ile ilgili fikirlerine karşılık veren Tekebayev, “Biz Rusya, Kazakistan gibi ülkelerin yönetimi ile iyi geçineceğiz. Ancak, aynı zamanda o ülkelerin muhalif grupları ile de ilişki içinde olacağız” ifadesini kullandı.
Seçimde her hangi bir olayın yaşanabileceğini göz önünde bulunduran güç organları emniyet güçlerini arttırırken halk tarafından ‘halk birliği’ni oluşturarak sivil güvenliği de arttırmış durumda.
Kırgızistan Anayasası’ndaki yürütme organın başkanlık sistemden parlamenter yönetime geçilmesinde öncü rol alan ve söz konusu komisyonun başında duran Ömürbek Tekebayav, seçim kampanya süresinde partilerin halk önünde eşit derecede tanıtım imkanı bulduğunu ve hiç bir engelin yapılmadığını vurguladı. Tekebayev, parlamenter yönetim şekli ile ülkenin kalkınmasının başlangıcı olacağını söyledi.
Ar Namıs (Namus) Parti Başkanı Feliks Kulov oy kullandıktan sonra kendi partisinin mecliste lider olacağını söyledi. Toplam 29 siyasi partinin yarıştığı seçimde daha önce yapılan kamuoyu araştırması ve anket sonuçlarına göre Sosyal Demokrat, Ata Meken, Respublika, Ar Namıs ve Ata Curt (Ata Yurt) partilerin en çok oya sahip olacağı kaydedilmişti.
Yasaya göre, 120 koltuklu mecliste muhalif bloka da eşit dereceyle bakılarak, lider parti için en fazla 65 koltuk ayrılıyor. Partiler seçimin ilk engelini aşmak için başkent Bişkek ve güney bölge kenti Oş olmak üzere, Batken, Calalabad, Talas, Narın, Çüy, Oş ve Isık-Köl eyaleti ile toplam 9 yerel 0,5 barajından aşması gerekiyor. Partiler, meclise girebilmek için ise ülke genelinde en az yüzde 5 oranında oya sahip olması gerekiyor. Kırgızistan’da 2 milyon 836 bin 567 seçmen bulunuyor.
