Birleşmiş Milletler, İran ve İsrail arasındaki çatışmanın ardından acil toplantı düzenledi. Konsey üyeleri ve resmî yetkililer, toplantıyı 20 Haziran 2025’te Birleşmiş Milletler Genel Merkezinde gerçekleştirdi. Yetkililer bu acil oturumu, İran-İsrail çatışmasının yarattığı tehditleri hızla değerlendirmek amacıyla düzenledi. Bu sırada farklı ülkelerden ve uluslararası kurumlardan kilit konuşmacılar da toplantıda yer aldı.
Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri António Guterres, barışa bir şans tanımaları yönünde çağrı yaptı. Ayrıca bölgedeki gerilimlerin kendisinde derin endişe yarattığını ifade etti. Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı ile İran arasında nükleer meseleler konusundaki anlaşmazlıkların büyük kaygı yarattığını söyledi. Reuters haber ajansına göre Guterres ayrıca şu ifadeyi kullandı:
“Bu çatışma öyle bir yangın çıkarabilir ki, artık kimse onu kontrol edemez.” Ardından şu uyarıyı da yaptı:
“Bazen şu anda alınan yönelimler, sadece milletlerin kaderini değil, muhtemelen hepimizin ortak geleceğini şekillendirir. İşte şu an öyle bir andayız.”
Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi, bu hızla büyüyen kriz için acil planlarını oluşturdu. Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) Başkanı Rafael Grossi, konseyde bir bilgilendirme yaptı. Grossi, ajansın İran Nükleer Mühendislik Kurumu ile sürekli temas kurduğunu açıkladı. Hasar gören tesislerin durumunu incelemeleri ve bunun nükleer güvenlik ile emniyet üzerindeki etkilerini belirlemeleri gerektiğini söyledi.
Grossi şu ifadeleri kullandı:
“Böylesi saldırıların nükleer güvenlik, emniyet, denetim sistemi ve aynı zamanda bölgesel ve uluslararası barış ve güvenlik üzerinde ciddi sonuçları olur.” Ayrıca tesislerin hiçbir koşulda hedef alınmaması gerektiğini vurguladı.
Fransa’dan Tetik Mekanizması Uyarısı: Nükleer Anlaşmada Gerilim Tırmanıyor
Bu sırada Fransa’nın İran’a yönelik “Tetik Mekanizması” uyarısı da gerilimi artırdı. Bu mekanizma, BM’nin 2231 sayılı kararında yer alan önemli unsurlardan biridir. Temmuz 2015’te imzalanan Nükleer Anlaşma (JCPOA), İran’ın yükümlülüklerine uyması hâlinde yaptırımların kaldırılmasını öngörüyordu. Ancak üzerinden 10 yıl geçmesine rağmen taraflar arasında somut bir ilerleme sağlanamadı. Fransa Dışişleri Bakanı, İngiltere ve Almanya ile birlikte, İran’la nükleer meselede bir uzlaşma olmazsa altı hafta içinde Tetik Mekanizmasını devreye sokacaklarını duyurdu.
Toplantının devamında İran’ın BM Daimi Temsilcisi Emir Said İravani söz aldı. İravani, Güvenlik Konseyi’ne hitaben yaptığı konuşmada, hükümeti ve halkı adına “en yüksek ciddiyetle ve uyarıyla” konuştuğunu belirtti. İran Büyükelçisi şöyle konuştu:
“Bu canice ve vahşi saldırıyı, üst düzey askerî yetkililere, nükleer bilim insanlarına ve masum sivillere yönelik hedefli suikastlar dizisini kesin bir dille kınıyoruz.” Büyükelçi ayrıca, bu saldırıların temel bir uluslararası hukuk ihlali olduğunu ve sorumluların hesap vermesi gerektiğini söyledi.
Öte yandan Rusya, İsrail’in İran’daki nükleer tesislere yönelik saldırılarını şiddetle kınadı. Rusya Dışişleri Bakanlığı, saldırıların derhal durdurulması gerektiğini belirterek, Buşehr Nükleer Santrali’ndeki Rus personelin güvenliğinin tehdit altında olduğunu ifade etti. Rusya’nın BM Daimi Temsilcisi Vasily Nebenzya şöyle konuştu:
“İsrail ne söylerse söylesin, bu saldırı tamamen nedensizdi ve BM Şartı ile uluslararası hukukun açık ihlalidir.”
Nebenzya ayrıca, “Gerilimi tırmandırmak için her şeyi yaptılar ve esasen bu durumu kendileri körüklediler,” dedi.
Pakistan’ın BM Büyükelçisi Asem İftikhar Ahmed de söz aldı. Bu tür açık provokasyonların bölgesel barış ve istikrar için tehdit oluşturduğunu söyledi. İran’ın BM Şartı’nın 51. maddesi uyarınca kendini savunma hakkı olduğunu vurgulayan Ahmed, taraflara çağrıda bulundu. Gerilimi artırmama ve diyalogu önceliklendirme çağrısı yaptı.
ABD’den Sert Mesaj: İran’ın Nükleer Silah Sahibi Olmasına İzin Verilemez
McCoy Pitt, Amerika Birleşik Devletleri’ni temsil etti ve toplantıya katıldı. Pitt, İran’ın doğrudan ve vekil saldırılarını “sebepsiz ve kabul edilemez” diye niteledi. Ayrıca İran’ı terörü yaymakla, bölgeyi istikrarsızlaştırmakla ve insani acılara yol açmakla suçladı. Bununla birlikte şu ifadeyi kullandı: “Başkan Trump’ın defalarca söylediği gibi, bu tehlikeli rejimin nükleer silah sahibi olmasına izin verilemez.”
Son olarak İsrail’in BM Büyükelçisi Danny Danon konuştu. Konuşmasına şu sözlerle başladı: “Biz burada konuşurken İran balistik füzeleri İsrail’e isabet ediyor ve sivilleri yaralıyor.” Danon, İran’ı nükleer silah üretme yolunda ilerlemekle suçladı. Ayrıca uluslararası toplumu, Tahran’ı dizginlemek konusunda yetersiz kalmakla eleştirdi.
Danon şu ifadeleri kullandı:
“İsrail temkinli davranmadı. Biz sabrettik. Bu, ulusal güvenliğimizi koruma eylemiydi.
Bu, tek başımıza yaptığımız bir şeydi. Çünkü yapmak istediğimizden değil, başka seçeneğimiz olmadığı için yaptık.”
Kaynak: (United Nations)
Yorumlar kapalı, ancak trackbacks Ve pingback'ler açık.