Anneden Kıza Geçen Gelenek: İğne Oyası
Çamlıyayla kadınları geleneksel el sanatı “İğne Oyası”nı yaşatıyor. Halk Eğitim Merkezinde ders alan kadınlar hem bu özgün el sanatını devam ettiriyor hem de para kazanıyor. Anneden kıza aktarılan bu el sanatı aynı zamanda ilçenin en büyük geçim kaynağı.
İğne oyası, çiçekle örgü sanatının birleşmesinden doğmuş süslemek ve süslenmek amacıyla yapılan bir dantel türü. İğne ve iplik kullanılarak yüzlerce küçük dikiş ile başta çiçek olmak üzere birçok desenin yaratıldığı bir örgü tekniği.
Çamlıyayla, Mersin ilinin Toroslardaki küçük bir ilçesi. Halk arasındaki diğer adı Namrun. Yayla olduğu için yazın çok hareketli. Çamlıyayla Halk Eğitim Merkezinde uzman eğitmen Ziynet Tuncer şu an 30’un üzerinde öğrenciye “İğne Oyası” dersi vermekte.
Tuncer, iğne oyası tekniğini yedi yaşında annesinden öğrendiğini ve o yaştan beri bu işe gönül verdiğini belirtti ve ekledi “Asırlardır anneden kıza geçen bir el sanatı. Kadınlar iğne ile stresten uzak kalıyor. Bu sayede hem iyi eş ve anne oluyorlar hem de eve gelir getiriyorlar.” Tuncer el emeğinin çok yoğun olduğunu, sabır gerektiren bir sanat olduğunu hatırlattı ve bir çiçeği yapmanın günler alabileceğini belirtti.
Çamlıyayla kadınları Mersin, Ankara ve İstanbul’da bulunan müşterilere satış yaparak az da olsa bir gelir elde ediyorlar ancak daha fazla seslerini duyurmak ve bu el sanatlarına desteği ve ilgiyi artırmak istiyorlar.
Tuncer ve öğrencileri iğne oyasını geliştirerek değişik şekiller ve motifler de üretiyor. Öğrencileri ile birlikte bir Türkiye haritası bile yaratmış.
İğne oyasının tarihçesi ile ilgili sağlam kaynak bulmak zor ancak rivayetlere göre insanların örtünme ihtiyacını hissettiği zamanla başlamış ve zevk, yaratıcılık ile gelişme göstermiş. Dünya literatürüne “Türk Danteli” olarak girmiş olan iğne oyalarının Anadolu’da çok eskilere dayanan belgeleri bulunmuş. Kökeni araştırıldığında bazı örgü adlarının Ege masallarında geçtiği, 1905’de Menfiz kazılarında bulunan eski örneklerden de bu sanatın başlangıcının M.Ö 2000 yıllarına kadar uzandığı tespit edilmiş. Diğer kaynaklarda ise iğne ile yapılan bu oyaların 12. yüzyılda Anadolu’dan Balkanlara oradan da İtalya yoluyla Avrupa’ya yayıldığı sonucuna ulaşılmakta.
İğne oyaları ile ünlü bir diğer ilçemiz Nallıhan, Ankara. Orada iğne oyası oldukça gelişmiş ve hatta ağırlıklı olarak ipek ile yapılmakta. Tuncer ipek ile yapılan iğne oyasının daha zor olduğunu belirtti.