Hamas’a karşı savaş, İsrail ekonomisine ağır bir yük getiriyor. İsrail ekonomisinin buna ne kadar daha dayanabileceği ise bir muamma.
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu Ekim ayının sonlarında uzun ve zorlu bir askeri harekâttan söz etmişti. Bu durumun İsrail’in ekonomisi üzerinde nasıl bir etki yaratacağı merak konusu.
İsrail, Hamas’a yönelik planladığı saldırı öncesinde 350.000 yedek askeri harekete geçirmişti. Bu sayı bir rekor çünkü işgücünün yüzde sekizine tekabül ediyor. Bloomberg, İsrail’in üçüncü büyük bankası olan Mizrahi-Tefahot’un, savaşın Ekim sonundan bu yana devlete ayda yaklaşık 2,5 milyar dolara mal olduğu yönündeki tahminlerine atıfta bulundu. İş gücü sıkıntısının, arz sıkıntısına ve diğer ekonomik sorunlara yol açtığını duyurdu.
Dijital haber portalı Merkur.de, İsrail istatistik ofisinden edindiği bilgiler doğrultusunda bir haber yayınladı. Bu habere göre İsrail’in para birimi Şekel, geçtiğimiz günlerde 20 yılı aşkın bir sürenin en düşük seviyesine geriledi. Ülkedeki şirketlerin büyük bir bölümü ağır kayıplardan şikâyet ediyor.
Küçük Kasabaların Tamamı Terk Edildi
Zorunlu tatillere ve toplu askerlik hizmetine göndermelerin de etkisiyle, küçük kasabalar tamamen terk edilmiş durumda. Birçok küçük çaplı dükkan kapanmış. Bu, İsrail’in 250.000 kişiyi tahliye ettiği geçtiğimiz günlerde gerçekleşti. Jeopolitik dergi Foreign Policy – FP’nin (Dış Politika) haberine göre, pek çok İsrailli otellerde veya akrabalarının yanında kalmaya zorlandı.
Kudüs İbrani Üniversitesi’nden ekonomist Michel Strawczynski FP’ye, İsrail’in son iki çatışmasının (2006 yazındaki Lübnan savaşı ve 2014’te Hamas’la yaşanan çatışma), ülkenin ekonomik çıktısının yüzde 0.5’ine karşılık geldiğini söyledi. Ancak yaşanan bu son çatışmalar ile birlikte, bu çeyrekte gayri safi milli hasılada yüzde 15’e varan bir azalma öngörülüyor.
İsrail’deki Gurbetçi İşçiler Öldürüldü
Özelikle İsrail’in güneyinde birçok sera işletmeleri bulunuyor. FP’nin haberine göre, Hamas’ın 7 Ekim’de 1.400’den fazla kişinin ölümüne yol açan saldırısında, güney İsrail’deki tarım işletmeleri büyük zarar gördü. Ayrıca tarımsal işgücünün büyük kısmını oluşturan 7.000 Tayland vatandaşı, Hamas’ın Taylandlı vatandaşların birçoğunu öldürüp ve birçok insanı da kaçırmasının ardından İsrail’i terk ettiler.
Üniversitelerden gelen gönüllüler şimdi durumu kurtarmaya ve meyveleri çürümeden toplamaya çalışıyor. Görüldüğü üzere yaşanan son olaylar, İsrail’i her açıdan zora sokuyor. İsrailli güvenlik uzmanı Robert C. Castel, Macaristan’ın Hetek medyasına, öldürülen göçmen işçilerle ilgili olarak yaşananların ülke için çok acı verici olduğunu söyledi. “Ülkemizin misafiri olan bu insanlar, onları koruyabileceğimize güvendiler. Ancak biz başarısız olduk” dedi.
Uluslararası Destek Umudu
Ekonomik çöküşü önlemek için, Iron Nation adında bir kuruluş oluşturuldu. Bir grup yerli ve yabancı yatırımcı, İsrail girişimlerini kurtarmak için milyonlarca dolar toplamaya çalışıyor. Jewish News’e göre, Kasım ayı başında 150 şirket 500.000 ila 1,5 milyon dolar arasında destek talep etmişti.
Birçok İsrail vatandaşı, çeşitli gönüllü çalışmalara katılıyor. Kudüs İbrani Üniversitesi’nin bir araştırmasına göre “İsrail’de Demir Kılıçlar Savaşına Sivil Toplum Katılımı” projesine İsrail vatandaşların yarısı, ya maddi ya da manevi olarak gönüllü destek veriyor. Araştırmaya göre İsrailliler, saldırıdan sonraki ilk iki haftada “ kayda değer bir mali kaynak seferberliği” gösterdiler. Araştırma ayrıca, Kuzey Amerika Yahudi örgütlerinde toplanan bağışların yüz milyonlarca dolar olduğunu ortaya koyuyor.
Ayrıca The Times of Israil’in haberine göre, üç yüz İsrailli bilim insanı ve ekonomist, açık bir mektupla Başbakan Binyamin Netanyahu’dan devlet bütçesinde zorunlu olmayan harcamaları kısmasını istediler. Mektupta, gereksiz harcamaların durdurulması ve harcama önceliklerinin yeniden değerlendirilmesi çağrısında bulundular. Hamas’la devam eden savaş sırasında yaklaşmakta olan ekonomik krizin üstesinden gelmenin tek yolunun bu olduğunu vurguladılar.
Ancak birçok analiste göre en büyük sorun ve belirsizlik, Hamas’a karşı bu savaşın ne kadar süreceği ve bunun nihai olarak İsrail ekonomisine ne kadar yük getireceğidir.
Yazan: Mária S. Szentmagyari, The Epoch Times Almanya
Çeviren: Evren Durmaz, The Epoch Times Türkiye
Yorumlar kapalı, ancak trackbacks Ve pingback'ler açık.