Mogao Taş Mağaraları: Tarihe Işık Tutan Bir Sanat Hazinesi
Çin’in kuzeybatısındaki Dunhuang kenti civarındaki Mogao taş mağaraları, dünyanın en büyük ve en iyi korunan Budist sanat hazinesi olarak kabul ediliyor. Mogao Taş Mağaraları, 1987 yılında Unesco’nun “Dünya Mirasları Listesi’ne alındı.
Çin’in kuzeybatısındaki Gansu eyaletinin Dunhuang kenti civarında “Mingsha” adlı bir dağ bulunuyor. Mingsha Dağı’nın doğu yokuşlarında güneyden kuzeye yaklaşık 2 kilometre boyunca tek katlı olarak sayısız mağara bulunuyor. Düzenli olarak görülen bu mağaralar çok görkemli bir görüntü oluşturuyorlar. İşte burası, dünyaca tanınmış Dunhuang Mogao Mağaraları.
Yapımı 366 yılında başlayan Mogao Mağaraları’nın sayısı, sonraki genişletilmelerle birlikte sürekli artmış. 7. yüzyılda hüküm süren Tang hanedanı döneminde ise Mogao’da, Buda heykellerinin bulunduğu binden fazla mağara vardı. Bu nedenle Mogao Mağaraları, “Bin Buda Mağarası” da olarak adlandırılıyor.
Gelmiş geçmiş hanedanlıklar döneminde burada mağaralar yaparken, içlerine çok sayıda Buda heykeli ve duvar resimleri de yaptılar. Mogao, doğudan batıya giden “İpek Yolu”nun önemli bir noktasında bulunduğu için, Doğu ve Batı dinlerinin, kültürlerin ve bilgi birikimlerinin kaynaştığı yer haline geldi. Çeşitli sanatlar ile Çin milli sanatlarının bir arada yaşadığı Mogao Taş Mağaraları, rengarenk sanat çalışmaları içeriyor.
Zamanın ve insanların tahribatları sonucu, Mogao’da şu anda yaklaşık 500 mağara ve 2 binden fazla heykel korunuyor. Farklı süsleme ve sanat yöntemleriyle oyulan, değişik pozlardaki heykeller, farklı dönemlerin özeliklerini yansıtıyor. Burada o kadar çok duvar resimi var ki, birbirlerine bağlandıkları takdirde, 30 kilometre uzunluğunda bir resim koridoru oluşturulabilirler.
En çok Budizm konusunu ele alan bu duvar resimlerinde Budaların ve Gök Tanrısı’nın resimleri, Budizm kitaplarında anlatılan hikayeler, Budizm’in Hindistan, Orta Asya ve Çin’de yayılması ile tarihte tanınmış din adamlarıyla ilgili hikayeler anlatılıyor. Her dönemde yapılan duvar resimleri, zamanın farklı milliyetlerinin ve farklı sınıfların toplumsal yaşamlarını, giysi ve süs eşyalarını, eski mimarlık sanatını, müzik, dans ve akrobasiyi yansıtıyor. Ayrıca Çin ile yabancı ülkeler arasında kültürel temasların kayıtlarını da oluşturuyorlar. Bu nedenle Batılı bilim adamları, Mogao duvar resimlerini, “duvardaki kütüphane” olarak adlandırmaktadır. Ama ne yazık ki Mogao Mağaraları’nda, Çin yakın çağının en üzücü ve en ciddi tarihi eserler kaybı yaşanmıştır.
Mogao Mağaraları’nda 1900 yılında kitapların saklandığı bir mağara bulundu ve buraya “Budizm kitaplarının saklandığı mağara” adı verildi. Genişliği ve uzunluğu üçer metre olan bu gizli ve küçük mağarada, Budizm kitapları, tarihi kitaplar, nakışlı kumaşlar, resimler ve Buda figürlerinin bulunduğu ipekli kumaşlar gibi az bulunan ve çok değerli 50 binden fazla tarihi eser korunmuştu. 4. ve 11. yüzyıla ait bu tarihi eserler, Çin, Orta Asya, Güney Asya ve Avrupa ülkelerinin tarihi, coğrafi, siyasi, milli, askeri ve dil bilimle ilgili eserleri barındırıyor, edebiyat, sanat, din, tıp ve teknoloji gibi hemen hemen tüm alanları kapsıyordu. Bu eserler, bundan dolayı, “Eski ve Orta Çağların Ansiklopedisi” olarak adlandırıldı.
“Budizm kitaplarının saklandığı mağara”nın bulunmasından sonra, dünya ülkelerinin “maceracıları” buraya akın ettiler. Bu kişiler 20 yıl içinde Mogao Mağaraları’ndan yaklaşık 40 bin cilt Budizm kitabı, birçok değerli duvar resmi ve heykeli çaldı. Mogao büyük bir felaket yaşadı. Şimdi İngiltere, Fransa, Rusya, Hindistan, Almanya, Danimarka, İsveç, Kore Cumhuriyeti, Finlandiya ve ABD’de Mogao tarihi eserleri bulunuyor. Bu ülkelerdeki eserlerin sayısı, tümünün üçte ikisini oluşturur.
“Budizm kitaplarının saklandığı mağara”nın bulunmasıyla, birçok Çinli bilim adamı, Dunhuang edebiyatını araştırmaya başladı. 1910 yılında Çin’de Dunhuang edebiyatını araştıran özel kitaplar yayınlandı. Onlarca yıldır çeşitli ülkelerin bilim adamları, Dunhuang sanatına büyük ilgi gösteriyor ve araştırmalar yapıyor. Çinli bilim adamları bu konuda en büyük etkiye sahipler ve çok ilginç araştırma sonuçları elde ettiler.
Çin kültürünün hazinesi olarak tanımlanan Dunhuang Mogao Mağaraları’nın korunma çalışmalarına Çin hükümeti tarafından büyük önem veriliyor. Dünyanın dört yanından Mogao Mağaraları’nı ziyaret eden turistlerin sayısı giderek artıyor. Tarihi eserleri korumak için Çin hükümeti, Mogao Mağaraları’nın karşısındaki Sanwei Dağı eteğinde Dunhuang Sanat Eserleri Sergi Merkezi’ni kurdu. Burada ziyaretçiler için taklit mağaralar oluşturuldu.
Çin hükümeti, son yıllarda dijital teknolojiyle “Sanal Mogao Mağaraları”nın kurulması için 200 milyon yuan ayırdı. Alınan bilgiye göre, sanal Mogao mağaralarına giren ziyaretçiler, kendilerini asıl Mogao Mağaraları’na girmiş gibi hissedebilecek ve mağaralardaki yapıları, renkli boyalı heykelleri ve duvar resimlerini net şekilde görebilecek. Uzmanlar, “Sanal Mogao Mağaraları”nın kurulmasının, duvar resimlerinin bozulmasını önlemekle kalmayıp, Dunhuang kültürel varlıklarının ve Mogao Mağaraları’nın tarihi eserlerinin korunmasını da sağlayacağı görüşünde.
Kaynaklar:
http://turkish.cri.cn/chinaabc/chapter22/chapter220108.htm
http://www.absolutechinatours.com/Lanzhou-attractions/Bingling-Thousand-Buddha-Caves.html
http://www.travelblog.org/Photos/379266
http://blog.tylerbell.net/2008/10/19/magao-caves/
http://www.chinancient.com/category/cultural-relics/
http://blog.eastern8.com/mogao-grottoes-glittering-pearl-adorns-the-silk-way/
http://www.bukisa.com/articles/285199_travel-destinations-datong-shanxi-province-china
http://english.peopledaily.com.cn/90002/93181/6357265.html
http://english.cri.cn/6566/2009/07/06/1881s499148.htm
http://enweb.dha.ac.cn/0028/index.htm
