Türkiye Ekonomik ve Sosyal Etüdler Vakfı (TESEV) ve KA Araştırma tarafından hazırlatılan “Ortadoğu’da Türkiye Algısı 2013” adlı araştırma raporu basına tanıtıldı. 16 Ortadoğu ülkesinde 18 yaş üstü 2800 kişi ile gerçekleştirilen araştırma daha önceki yıllarda olduğu gibi bu yıl da ilginç sonuçlar ortaya koyuyor.
Mensur Akgün, Sabiha Senyücel Gündoğar tarafından hazırlanan rapora göre, Türkiye kendi içinde çalkantılar yaşasa da, hala bölgenin güçlü siyasi aktörlerinden biri olarak algılanıyor. Ancak Mısır’daki gelişmeler ile birlikte Türkiye’ye duyulan sempati üç yıl içinde %19 oranında erimiş görünüyor. Rapora göre, geçtiğimiz yıl Türkiye’ye karşı % 84 oranında yakınlık duyan Mısır’da bu oran bu yıl % 38’e düşmüş.
2011’den itibaren Mısır ve Suriye’den gelen cevaplarda AK Parti iktidarının kendi hükümetlerine karşı dostça davranmadığını düşünen insanların sayısında da dramatik bir artış var. Bu iki ülkeden Türkiye’ye ilişkin hemen her konuda gelen cevaplarda olumlu değerlendirme olanlarında düşüş görülüyor.
Geçtiğimiz yılla karşılaştırıldığında Türkiye’nin mezhebe dayalı siyaset izlediği algısının da bölgede giderek arttığı gözlemleniyor. Bu yıl 11 puanlık bir artışla % 39’luk bir düzeye ulaşmış durumda.
Raporda öne çıkan sonuçlar:
1. Türkiye’nin Ortadoğu’daki rolüne destek: Katılımcıların %60’ı Türkiye’nin Ortadoğu’da daha büyük bir rol oynamasını desteklerken, %64’ü her geçen gün daha etkili olduğunu belirtiyor. Mısır ve Suriye haricinde tüm ülkelerde Türkiye’nin daha fazla rol oynamasına %60’ın üzerinde destek var.
2. Türkiye ve Suudi Arabistan bölgenin siyasi gücü olarak görülüyor. Sorulan soruda katılımcılar Türkiye ve Suudi Arabistan’ı bölgenin eş değerde siyasi güçleri olarak işaret ediyor. Ekonomik olarak ise Suudi Arabistan ilk, Türkiye ikinci sırada geliyor. Askeri güç söz konusu olduğunda sıralama Mısır, İran, Türkiye şeklinde.
3. Bölge genelinde en sevilen ülke artık Türkiye değil, Birleşik Arap Emirlikleri.
Birleşik Arap Emirlikleri %67 ile bölgenin hakkında en olumlu düşünülen ülkesi. Suudi Arabistan %60 ile ikinci, Türkiye %59 ile üçüncü sırada. 2011-12 yıllarında Türkiye ilk sırada yer almıştı.
4. Türkiye model olarak görülmeye devam ediyor. Türkiye’yi model olarak görenlerin oranı bölge
genelinde %51. Suriye, Mısır, Irak ve İran dışındaki ülkelerde Türkiye’yi model olarak görme oranı yüksek. Türkiye’yi model olarak görenler en çok ekonomisini ve demokratik bir rejime sahip olmasını işaret ediyor.
5. Türkiye iç siyasetine ilgi: Türkiye’nin Kürt barış sürecine ilgi beklenin altında; katılımcıların %31’i süreçten haberdar. Haberdar olanların destekleme oranı %85. Gezi Parkı olarak adlandırılan protestoları katılımcıların %71’i takip etmiş; bunların %50’si Türkiye demokrasisine olumlu katkı yaptığını düşünüyor.
6. Mezhebe dayalı siyaset izlendiği algısı artıyor. 2012 yılına oranla Türkiye’nin mezhebe dayalı dış politika izlediği algısı artıyor. 2012 yılında katılımcıların %28’i Türkiye’nin mezhebe dayalı dış politika izlediğini söylerken bu yıl %39’u aynı görüşte. Irak %65, Suriye %62 ve İran %61 ile en çok mezhebe dayalı siyaset izlediği düşünülen ülkeler.
7. Gelecek beklentisi: Bölgelerinde yaşananları göz önüne alarak cevap vermeleri istendiğinde katılımcıların %59’u gelecekten umutlu olduğunu söylüyor. Geleceğe dair umudu bir yıl öncesine göre en çok artan ülke İran. Suriye’de gelecekten umutlu olma oranı %64. Bu oranın en düşük olduğu yer %22 ile Irak. Bölgenin en önemli sorunu olarak ekonomi ön plana çıkıyor.
8. Bölgeye en büyük tehdidin İsrail ve ABD olduğu düşünülüyor. Tehdit algısı sorusunda cevap 2011 yılından itibaren değişmiyor; katılımcılar ilk sırada İsrail’i, ikinci sırada ABD’yi tehdit olarak görüyor. İran %10 ile üçüncü sırada.
9. Hukukun kaynağı din. Araştırmaya katılanların %76’sı “hukuk meşruiyetini dinden alır” görüşüne katılıyor. Bu görüş Yemen, Libya ve Suudi Arabistan’da %85’in üzerinde kabul görüyor.
10. Mısır’daki askeri darbeye destek. Katılımcıların %43’ü darbenin Mısır için iyi olduğunu, %46’sı kötü olduğunu düşünüyor. Mısır’da darbeyi olumlama oranı %67.