Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), beklenen Nisan 2015 ‘Aylık Fiyat Gelişmeleri’ raporunu açıkladı.
Merkez Bankası dün açıklanan ve Nisan ayında yüzde 1.63 artışla yıllık enflasyonun yüzde 7.91’e yükseldiğini gösteren enflasyon verileri ardından, bugün aylık fiyat gelişmeleri raporunda Özel Kapsamlı TÜFE Göstergeleri (ÖKTG), ÖKTG-H ve ÖKTG-I endekslerinin yıllık artış oranları önceki aya kıyasla sırasıyla 0,15 ve 0,1 puan azalarak yüzde 7,6 ve yüzde 7,0 olarak gerçekleşti.
Yıllık tüketici enflasyonuna katkılar incelendiğinde, Nisan ayında enerji grubunun katkısı 0,20 puan artarken gıda, hizmet ve temel mal gruplarının katkılarında düşük oranlı değişimler gözlendi. Mevcut durumda, tüketici enflasyonuna en belirgin katkı 3,51 puan ile gıda grubundan geldi.
Mevsimsellikten arındırılmış verilerle enflasyonun üç aylık ortalamalara göre ana eğilimleri incelendiğinde, çekirdek enflasyon göstergelerinin yükseliş kaydettiği görüldü. Hizmet enflasyonu ana eğilimi bir önceki aya kıyasla yatay seyrederek yüksek seviyesini korurken temel mal enflasyonu ana eğiliminde artış gözlendi. Nisan ayında hizmet fiyatları yüzde 0,74 oranında artmış ve grup yıllık enflasyonu 0,2 puan artarak yüzde 8,74’e yükseldi.
Bu gelişmede lokanta otel ile diğer hizmetler gruplarında kaydedilen fiyat artışları belirleyici oldu. Gıda fiyatlarındaki olumsuz seyre paralel olarak lokanta-otel grubunun yıllık enflasyonu yükseliş eğilimini sürdürerek yüzde 13,34’e ulaştı. Diğer hizmetler grubu fiyatları ise Nisan ayında yüzde 0,93 ile yüksek bir aylık artış kaydetti. Bu grupta özellikle paket tur fiyatları Türk lirasındaki değer kaybının yansımaları ile aylık bazda yüksek bir oranda (yüzde 5,5) arttı. Kira yıllık enflasyonundaki kademeli artış eğilimi bu dönemde de sürdü. Diğer taraftan, ulaştırma hizmetleri yıllık enflasyonu son üç ayın ardından Nisan ayında da geriledi.
Temel mal grubu yıllık enflasyonu 0,48 puan azalarak yüzde 5,06’ya geriledi. Bu dönemde alt gruplardan dayanıklı tüketim mallarında yıllık enflasyon 0,35 puan azalışla yüzde 2,76 oldu. Diğer taraftan bu grupta fiyatların aylık artış oranı bir önceki aya kıyasla bir miktar yükseldi. Bu gelişmede, önceki iki ayda ılımlı bir seyir izleyen beyaz eşya fiyatlarının Türk lirasındaki değer kaybının da gecikmeli etkileriyle aylık bazda yüksek bir artış (yüzde 2,52) kaydetmesi belirleyici oldu. Nisan ayında mobilya fiyatları yüzde 1,14 oranında artarken otomobil fiyatları yatay seyretti. Diğer bir alt grup olan giyim grubunda yıllık enflasyon gerilemeye devam etti. Giyim ve dayanıklı dışı temel mallar grubunda da yıllık enflasyon kademeli yavaşlama eğilimini sürdü. Ancak bu grupta fiyatların aylık bazda son döneme kıyasla daha yüksek bir oranda artması dikkat çekti.
Enerji fiyatları Nisan ayında son iki aya kıyasla daha ılımlı bir seyir izleyerek yüzde 0,43 oranında arttı. Bu gelişmede, akaryakıt ve şebeke suyu fiyatları belirleyici olurken diğer enerji kalemlerinde fiyatlar nispeten yatay seyretti. Sonuç olarak, yıllık enerji enflasyonu temelde baz etkisi ile yüzde 1,62 oranına yükseldi.
Gıda fiyatlarındaki yukarı yönlü seyir sürdü. Bu dönemde gıda ve alkolsüz içecekler grubunda yıllık enflasyon 0,24 puan artarak yüzde 14,36 seviyesine ulaştı. Alt kalemlerdeki görünüm bir önceki aya paralellik arz etti.
Yukarı yönlü seyirde yıllık enflasyonu yüzde 18,88’e ulaşan işlenmemiş gıda grubu fiyatları temel belirleyici olmuş, işlenmiş gıda yıllık enflasyonundaki yavaşlama eğilimi ise devam etti.
Mevsimsellikten arındırılmış veriler yılın ilk dört ayında işlenmemiş gıda ürünleri fiyatlarında kayda değer artışlara işaret etti. Bu dönemde aşırı yağış, sel ve don olayları özellikle sera ve açıkta yetişen bazı sebze ürünlerinin arzını olumsuz yönde etkiledi. Nisan ayı özelinde (mevsimsel etkilerden arındırılmış verilerle) taze meyve-sebze fiyatlarındaki artışlar sürmüş, kırmızı ette ise aylık fiyat artışları hız kesmekle birlikte devam etti.
Patates fiyatlarındaki yükseliş eğilimi bu dönemde daha da güçlenmiş, bu üründe ilk dört aydaki fiyat artışı yüzde 80’lere yaklaştı. İşlenmiş gıda grubunda ise buğday fiyatlarında son aylarda izlenen yatay seyre bağlı olarak ekmek ve tahıl ürünleri grubu fiyat artışları zayıf seyretti. Diğer taraftan, ekmek ve tahıl dışı işlenmiş gıda grubundaki nispeten yüksek aylık fiyat artışları grup geneline yayılarak sürdü.
Gıda fiyatlarındaki bu olumsuz görünümün yemek hizmetleri fiyatlarına yansımaları sürüyor. Bu çerçevede, tüketim sepetinin yaklaşık yüzde 30’unu oluşturan gıda ve yemek hizmetleri grubunun yıllık enflasyonu yüzde 14,31 oranına ulaştı, gıda ve yemek hizmetleri hariç tüketici enflasyonu ise bir miktar yükselerek yüzde 5,13 oldu.
Yurt içi üretici fiyatları Nisan ayında yüzde 1,43 oranında artarken yıllık enflasyon yüzde 4,80’e yükseldi. İmalat sanayi fiyatları genelinde son dönemde Türk lirasında kaydedilen değer kaybının olumsuz etkisi izlenmiş, bu grupta yıllık enflasyon yüzde 5,26’ya ulaştı. Bu dönemde ana metal ve petrol hariç imalat sanayi fiyatlarının ana eğilimi yukarı yönlü seyrini sürdü.
Ana sanayi gruplarına göre incelendiğinde, Nisan ayında fiyat artışları dayanıklı tüketim mallarında belirgin olmak üzere alt gruplar geneline yayıldı. Bu dönemde dayanıklı tüketim mallarında gözlenen yüzde 2,46’lık aylık fiyat artışında, mobilya ve mücevherat fiyat gelişmeleri belirleyici oldu. Gıda imalatı grubunda süregelen fiyat artışları dayanıksız tüketim malı grubunu olumsuz yönde etkilerken ara malı imalatı fiyatlarının gelişiminde ana metal, elektrikli teçhizat ve tekstil imalatı ön plana çıktı. Sonuç olarak, Nisan ayı Türk lirasındaki değer kaybı ve gıda imalatı kaynaklı yukarı yönlü etkilerle tüketici fiyatları üzerinde üretici fiyatları kaynaklı maliyet yönlü baskıların arttığı bir dönem oldu.
İHA
