Çin Tarihinde Yeşim Taşı
Yeşim taşı, özelikle Çin tarihinde büyük bir öneme sahiptir. Bir Çin efsanesine göre büyük bir ejderha dünyaya tohumlar saçmıştır. Bu tohumlar donduktan sonra yeşim taşı haline gelmiştir.
Çinliler, yeşim taşına verdikleri değerden ötürü yeşim imparatoru veya tanrılar taşı gibi isimler de kullanmışlardır. Konfüçyüs zamanında da çok ilgi görmüş olan bu taş, yin ve yang sisteminde yang’ı yani gücü, kraliyeti temsil etmiştir. Birçok imparatorun mührü tarihte yeşimden yapılmıştır.
Sarı İmparator olarak bilinen Huang Di (MÖ 2696-2598) döneminde Çinliler yeşimden silah üretmeye başlamışlardır ve bu silahların olağanüstü güçler taşıdığına dair yaygın bir inanış vardı.
Çin’de yeşimin en popüler olduğu dönem efsane Yeşim imparatoru lakaplı Lider Yu Di ve Xia hanedanlığı (MÖ 2200) dönemidir.
Shang Hanedanlığı (MÖ 1700) döneminde Çinliler yeşimi ölülere ve atalarına saygı gösterme seremonilerinde kullanmışlardır.
Sonraları Ming Hanedanlığı döneminde yeşime verilen değer giderek azalmış ve Qing Hanedanlığı (1644-1912) döneminde ise daha da önemsiz bir hale gelmiştir.
Birçok Çinli imparator tarihte yeşimin bol bulunduğu bölgeler için savaşmıştır. Yeşimin yoğun bulunduğu bölgeler Sincan, Baykal Gölü, Hotan, Yarkent, Karakaş ve Yurungkaş’tır.
Çinliler eskiden beri, bu taştan yüzük, küpe, vazo, süs eşyası ve benzeri eşyalar üretmektedir. Yeşim taşı, eski Çin tıbbında da önemli bir rol oynamıştır.
Çinliler yeşimi beş erdemlerin taşı olarak kabul eder: Yeşimin sıcak parlaklığı insanlığı; tertemiz saflığı ahlaki bütünlüğü; hoş sesi bilgeliği; sertliği adaleti ve uzun ömürlü olması dayanıklılığı ve cesareti temsil eder.
Kısacası dünyanın birçok bölgesinde önemli olan yeşim taşı hiçbir yerde Çin’deki kadar değer görmemiştir ve kullanımı tarihten bugüne dek başka hiçbir bölgede bu şekilde yaygın olmamıştır.
Günümüzde Çin’de yeşim taşından sadece süs eşyası üretilmekte ve bu eşyalar geçmişteki kadar kaliteli değildir.