Fener Bayramı, Çin’de beş geleneksel bayramın en önemlilerinden biridir. Çin ay takvimine göre ilk ayın 15. gününde kutlanır. Bu gün, Çin Yeni Yılı şenliklerinin zirveye çıktığı günü ve aynı zamanda Yeni Yıl kutlamalarının da sonunu simgeler.
Fener Bayramının, ya da Çince adı Yuanxiao Jie (元宵节), kökeni hakkında birçok hikaye vardır. Festivalin kökeni ile ilgili efsanelerin çoğu Han Hanedanlığı (M.Ö. 206.- M.S. 220) yıllarına dayanmaktadır. Geleneksel Çin kültürü doğal dünya ve inançlar ile yakından bağlantılı olduğu gibi, bu bayram da din ve efsaneler ile bağlantılıdır.
Çin’de bu bayram çok farklı şekillerde kutlanır. Ancak, fenerler ve yuanxiao (dumpling türü tatlı veya tuzlu olarak yenen bir yiyecek) bu festivali simgeleyen en popüler öğelerdir.
Eskiden festival öncesinde ve sonrasında, insanlar mutlu bir ortam yaratmak için “aile üyelerinin bir araya gelmesi” anlamını taşıyan kırmızı fenerler asardı. Daha sonra fener, Çinlilerin mutluluk sembolü haline geldi. Kuşaklar boyu ustaların bilgi ve birikimlerini aktarması ve geliştirmesiyle, fenerler çeşit bakımından zenginleşti, yapım teknikleri ilerledi. Örneğin saray feneri, tülbent feneri ve asılı fener bunlar arasında sayılabilir. Biçim bakımından ise, insan figürlü, doğal manzara, çiçek, kuş, ejderha, Anka kuşu, balık ve böcek gibi şekillerde fenerler, ilk akla gelenlerdir.
Çin resmi ve kâğıt kesme sanatı gibi Çin’in geleneksel sanatlarını bir araya getiren Çin feneri, çeşitli bölgelerde üretilen bambu, ahşap, sarmaşık sapı, boynuz, tel ve ipek kumaş gibi malzemelerden yapılmakta. Eski çağlardaki Çin fenerleri arasında en ünlüleri, saray fenerleri ve tülbent fenerleridir.
Bir aydınlatma eşyası olarak kullanılan fener, ayrıca başka bir önem de taşır. Mesela, yılın ilk ayında okullar açılırken, büyükler çocukları için birer fener hazırlar ve bu fener öğretmen tarafından yakılırdı. Bu, öğrencinin parlak geleceğinin sembolüydü. Daha sonra vatanseverler, torunlarına kendi kültürlerini aşılamak için fener üzerine halk öykülerini resmetmeye başladı. Bu nedenle fenerler aynı zamanda, geleneksel kültürü aktarma anlamı da taşır.
Fener, Çinlilerin günlük yaşamıyla yakından ilişkilidir. Tapınakta olsun, evin salonunda olsun hemen hemen her yerde fener görülebilir.
Aydınlatma işlevinin yanı sıra sembolik değeri de yüksek olan fenerler arasında en çok ilgi ile beklenen, Fener Bayramındaki çiçekli fenerlerdir. Bayramda fener izleme geleneği, Han Hanedanlığının ilk yıllarında başlamıştır. Tang Hanedanlığında, devlet için istikrar, halk için de mutluluk dilemek üzere çiçekli fenerler asılıyordu. Bu dönemden sonra çiçekli fener asmak, popüler hale geldi. Günümüzde, Çin’in geleneksel eşyalarına yönelik ilginin yoğunlaşmasıyla birlikte, fener tekrar önemli rol oynamaya başladı. Ancak eski zamanlarda fener yapımı için kullanılan ipekli kumaş, kâğıt ve bambu, günümüzde yerini sentetik bez, plastik ve tele bıraktı; fenerlerin biçimi ve renkleri de eskiye göre çok değişti.