Dünyada gıda fiyatlarında düşüş gözlenirken, Türkiye’de durum tam tersi. (FAO)BM Gıda ve Tarım Örgütü’nün raporuna göre, küresel gıda fiyatları yıllık bazda yüzde 2,1 geriledi ancak Türkiye’de bu oran tam yüzde 68,2 oranında arttı.
Türkiye’nin gıda enflasyonu verileri, dünyadaki verilere kıyasla ciddi oranda arttı. Dünyada gıda fiyatları düşüyor ancak Türkiye’de durum tam tersi. Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) verilerine göre, küresel gıda fiyatları aylık bazda değişim göstermezken yıllık bazda yüzde 2,1 düşüşe geçti. Buna karşın Türkiye’de gıda fiyatları yıllık bazda yüzde 68’i aşarak korkunç bir artışa imza attı. Dünya gıda fiyatları Haziran ayında bitkisel yağ, şeker ve süt ürünleri endekslerindeki artışların tahıl fiyatlarındaki düşüşle dengelenmesiyle aylık bazda değişim göstermedi. Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) tarafından derlenen, tahıllar, yağlı tohumlar, süt ürünleri, et ve şeker fiyatlarındaki aylık değişimleri izleyen dünya gıda fiyatları endeksi Mayıs ayındaki revize 120,6 seviyesinden değişim göstermeyerek Haziran ayında 120,6 oldu. Mayıs gıda fiyatları endeksi daha önce 120,4 olarak açıklanmıştı.
Haziran ayındaki dünya gıda fiyatları endeksi bir yıl önceki seviyenin yüzde 2,5 altında, Rusya’nın Ukrayna’yı işgaliyle Mart 2022’de kaydettiği tarihi zirvenin ise yüzde 24,8 altında bulunuyor. Döviz kurundaki dalgalanmalar, ithal gıdaların fiyatını doğrudan etkiliyor. Son yıllardaki dalgalanmalar, Türkiye’de gıda fiyatlarının artmasında önemli bir rol oynuyor. Tarımsal üretimdeki problemler; Kuraklık, sel gibi iklimsel faktörler ve tarımsal üretimdeki diğer problemler de gıda arzını düşürerek fiyatların artmasına neden oluyor. Artan maliyetler; gübre, mazot gibi tarımsal girdi fiyatlarındaki artışlar da maliyetleri yükselterek gıda fiyatlarına yansıyor. Arz ve talep dengesizliği; Bazı ürünlerde arz ve talep dengesizliği de fiyat artışlarına yol açabiliyor. Dünyadaki küresel gıda fiyatları, tahıl fiyatlarındaki düşüşle dengelenen bitkisel yağ, şeker ve süt ürünleri endekslerindeki artışlarla aylık bazda değişmedi.
FAO Gıda Fiyatları Endeksi Haziran ayında 120,6 seviyesinde kaldı. Bu rakam, bir yıl önceki seviyenin yüzde 2,5 altında ve Mart 2022’deki tarihi zirvenin ise yüzde 24,8 altında.FAO Tahıl Fiyat Endeksi, büyük ihracatçı ülkelerdeki iyileşen üretim beklentilerinin de etkisiyle, kaba taneli tahıllar, buğday ve pirinç için fiyat tekliflerinin düşmesiyle Haziran ayında Mayıs ayına göre %3,0 düştü. FAO Bitkisel Yağ Fiyat Endeksi ise, küresel palmiye yağı ithalat talebinin canlanması ve Amerika’daki biyoyakıt sektörünün soya ve ayçiçeği yağlarına olan güçlü talebiyle Mayıs ayından itibaren %3,1 arttı. FAO Şeker Fiyat Endeksi, büyük ölçüde Brezilya ve Hindistan’daki üretim üzerinde olumsuz hava koşullarının ve musonların muhtemel etkisine ilişkin endişeler nedeniyle, üç aylık düşüşün ardından Mayıs ayından itibaren %1,9 arttı. FAO Süt Ürünleri Fiyat Endeksi %1,2 arttı ve güçlü perakende satışları, Batı Avrupa’da mevsimsel olarak düşen süt teslimatları ve Okyanusya’daki düşük envanterler arasında yakın vadeli teslimatlara yönelik küresel talebin artmasıyla tereyağı için uluslararası teklifler 24 aylık zirveye ulaştı. FAO Et Fiyat Endeksi Haziran ayında neredeyse hiç değişmedi çünkü dünya çapında küçükbaş, domuz ve sığır eti fiyatlarındaki hafif artışlar, uluslararası kümes hayvanı eti fiyatlarındaki arz kaynaklı düşüşü neredeyse telafi etti.
FAO’nun 2025’te sezon sonuna kadar dünya tahıl stokları için 894 milyon tonluk tahmini, bir önceki aya göre 2,9 milyon ton düşürüldü, ancak beklentiler hala stokların açılış seviyelerinin üzerinde %1,3’lük bir artışa işaret ediyor. Yeni tahminlerle birlikte, 2024/25’te küresel tahıl stokları-kullanım oranı geçen sezondan neredeyse hiç değişmeden %30,8 olarak kalacak ve yeni sezonda yeterli tedarik beklentilerini göstermeye devam edecek. Bu ayki aşağı yönlü revizyon büyük ölçüde küresel iri taneli tahıl stokları tahmininde, çoğunlukla Brezilya ve Ukrayna için daha düşük mısır stok tahminlerine atfedilen 4,3 milyon tonluk bir düşüşü yansıtıyor. Aşağı yönlü revizyona rağmen, küresel iri taneli tahıl stoklarının 2024/25’te hala artarak açılış seviyelerinin %2,8 üzerinde 381 milyon tona ulaşması bekleniyor. Buna karşılık, küresel buğday stokları için tahmin bu ay 1,6 milyon ton artırılarak 308 milyon tona çıkarıldı, ancak yine de açılış seviyelerinin altında %1,4’lük bir düşüşe işaret ediyor. Rusya Federasyonu’nun buğday stokları tahminindeki, daha küçük beklenen hasat nedeniyle yapılan düşüş, küresel buğday stoklarının bu ayki aşağı yönlü revizyonunun büyük kısmını oluşturuyor. 2024/25 pazarlama yıllarının sonunda dünya pirinç stoklarının 204,9 milyon ton olarak tahmin edilmesi, Haziran beklentilerinden çok az değişiklik ve rekor açılış seviyelerinin %2,7 üzerinde olması, büyük ölçüde Çin (anakara) ve Hindistan’da ve daha az ölçüde Brezilya ve Tayland’da beklenen birikimler nedeniyle.
FAO’nun 2024/25’te toplam tahıllardaki uluslararası ticarete ilişkin tahmini , Çin’in daha yüksek mısır ithalatı küresel tahmini 1,0 milyon ton yükseltmiş olsa da, dünya mısır ticaretinin 2023/24 seviyesine göre %4,4 oranında düşmesi bekleniyor. 2024/25 (Temmuz/Haziran) dönemindeki arpa ve sorgum dünya ticareti tahminleri Haziran’dan bu yana değişmedi, arpa ticaretinin hala %3,9’luk bir düşüşe doğru gittiği görülürken, küresel sorgum ticaretinin hala %6,4 oranında artacağı tahmin ediliyor. 2024/25 (Temmuz/Haziran) dönemindeki küresel buğday ticareti tahmini, önceki tahminden bu yana marjinal olarak (0,9 milyon ton) düşürüldü ve geçen sezondan beklenen daralmanın %3,7’ye daha da derinleşmesi sağlandı. Bu ayki aşağı yönlü revizyon, üretim tahminindeki düşüşe paralel olarak Rusya Federasyonu için ihracat tahmininde bir düşüşü yansıtıyor. Kazakistan ve Ukrayna gibi diğer bazı büyük buğday ihracatçıları için öngörülen biraz daha yüksek satışlar, ihracat tarafındaki düşüşü telafi etti. İthalat tarafında, 21 Haziran’dan 15 Ekim’e kadar buğday ithalatının geçici olarak askıya alınmasının ardından Türkiye için ve ülkenin stok seviyelerinin yeterli olarak değerlendirilmesiyle ithalat vergisinin yerinde kalacağı yönündeki son hükümet duyurusuna dayanarak Hindistan için alımlar azaltıldı. Ancak, bu düşüşler kısmen Çin ve Avrupa Birliği için öngörülen daha güçlü buğday ithalatıyla telafi ediliyor. 2024’te (Ocak-Aralık) pirinçte uluslararası ticaret, büyük ölçüde pirinç alımlarının şu anda on üç yıllık düşük seviyelerde görüldüğü Çin (anakara) için daha pasif ithalat beklentileri nedeniyle Haziran tahmininden biraz düşük olan 51,1 milyon ton olarak belirlendi. Revize edilmiş tahmin seviyesinde, küresel pirinç akışları zaten düşürülmüş olan 2023 seviyesinin %3,4 altında ve dört yıllık düşük seviyede olacak.
Türkiye’de gıda enflasyonu küresel ortalamaya göre oldukça yüksek ve bu durum halkı oldukça zor durumda bırakıyor.
Yorumlar kapalı, ancak trackbacks Ve pingback'ler açık.