Çin Başbakanı Wen Jiabao ve ailesinin serveti hakkında yayınlanan NY Times makalesi haberin kaynağı ile ilgili tartışmalar yarattı. Yazının eski Politbüro üyesi Bo Xilai yandaşlarının siyasi çıkarlarını ön plana sürmek için mi yazıldığı yoksa NY Times muhabirinin Çin içerisinde yaratacağı siyasi etkiyi dikkate almadan kendi araştırması sonucu mu ortaya çıktığı hala merak konusu.
25 Ekim tarihli NY Times’da yayınlanan uzun makalede Başbakan Wen Jiabao’nun aile servetinin 2.7 milyar dolara ulaştığı ve Wen’in nüfusunu kullanarak ailesinin nasıl ticari fayda sağladığı anlatıyordu.
Çin dışından yayın yapan haber websitesi Boxun, 23 Ekim tarihinde, sonradan NY Times’da çıkan makaleye benzer haberlerin hem Çince hem de İngilizce medya organlarına muhalif “muhafazakar kesim” tarafından nasıl dağıtıldığını yayınladı.
Boxun, önde gelen Amerikan medya kuruluşlarına Wen Jiabao hakkında çok detaylı bilginin verildiğini bildirdi. Boxun’a göre “muhafazakar kesim” ÇKP içerisindeki rakiplerine saldırmak için bu bilgileri dağıttı.
Voice of America (VOA)‘da yayınlanan röportajda Pekinli bir gazeteci Dong Fang NY Times’ta yayınlanan bilginin aynısının tüm medyaya dağıtıldığını söyledi. Dong’a göre bilgi denetlenmiş evraklar ile birlikte geldi.
Wen ailesi hakkındaki makaleyi yazan David Barboza 26 Ekim’de bilgiyi nasıl toparladığını yayınladı. Barboza’ya göre birçok kurumsal ve mali veriler Çin’de halka açık bilgiler ve Times geçen yılın son aylarından başlayarak Pekin, Şangay, Tianjin, Şenzhen ve diğer şehirlerde toplanan bilgileri gözden geçirdi. “Bu bilgiler sayesinde Times, Başbakan’ın akraba ve yakınlarını ve son 10 yılda çoğunlukla zengin girişimciler sayesinde nasıl milyar dolarlık servet edindiklerini tespit etti.”
2.2 Milyar Dolarlık Anlaşmazlık
New York merkezli Çince websitesi Mingjing, Times’ın haberinde sıkça bahsedilen Bayan Duan Weihong ile bir röportaj yaptı. Duan, sigorta şirketi Ping An’ın hisselerinin alımı sırasında Wen ailesine aracılık yapmış ve bu hisselerin değeri 2.2 milyar dolara ulaşmıştı.
Duan, NY Times ile yaptığı bir röportajda Wen ailesi ismine kayıtlı hisselerin gerçekte kendisine ait olduğunu belirtmişti. NY Times ve Mingjing, hisselerin gerçek sahibi konusunda çelişiyor. Times, şirket kayıtlarının 2008 yılından itibaren halka açık olmadığını belirtiyor ancak Wen ailesinin hisselerden dolayı 2.2 milyar dolarlık kazanç elde ettiğini tahmin ediyor.
Duan, Mingjing’e verdiği demeçte 2008 yılından sonra tüm hissedarların şirketinden ayrıldığını, tüm hisselerin kendisine devredildiğini belirtmesine rağmen NY Times muhabirinin bu sözlerinin hiçbirini not etmediğini bildirdi.
Mingjing “Eğer bu gerçek ise 2.2 milyar dolarlık hisselerin içerisinden bir kuruş bile Wen ailesine ait değil” şeklinde yorum yaptı.
Boxun websitesi de bunu teyit eden haberi 27 Ekim’de yayınladı. Bu habere göre, Wen ailesi Ping An hisselerini 2004-2005 yıllarında aldı. Duan onların kimliğini kullanarak hisseleri satın aldı. 2008 yılında Ping An halka arz edildi ve bu tarihe kadar Wen’in akrabalarının hepsi hisseleri elden çıkardı. Ping An 2009 yılında kar etti. Boxun’a göre, Duan elindeki hisselerin kendisine ait olduğunu kanıtlayan belgelere sahip.
Boxun’un iddiasına göre NY Times, Wen ailesinin Ping An hisselerinden 2.2 milyar dolarlık servet yaptığını kanıtlayamaz. Boxun, ayrıca NY Times’ın iddia ettiği 2.7 milyar dolarlık servetin geri kalan 0.5 milyar dolarlık kısmını nasıl açıklayacağını sorgulamakta.
Kötü Niyet
NY Times’ın haberi Pekin’de rahatsızlık yarattı ve Çin’de websitesine hemen sansür getirildi.
Cuma günü Pekin’den açıklama yapan Çin Dışişleri Bakanı sözcüsü Hong Lei NY Times’ı kınayarak haberin kötü niyet taşıdığını, gizli bir hedefi olduğunu ve Çin’i karalama amacı güttüğünü bildirdi.
VOA haberine göre NY Times sözcüsü Eileen Murphy “Gazetemiz habercilik standartlarından geri adım atmayı kabul edemez ve Çin hükümetinin talebi doğrultusunda habercilik yapamaz” diyerek eleştirilere yanıt verdi.
The Times, makalenin siyasi çıkarlar tarafından kullanılabileceğini kabul etti. Wen’e yakın bir kaynak ise “Düşmanları bu haberleri yayıyor ve bilerek onu karalamaya çalışıyor” dedi.
Times’ın haberine göre kritik 18. Parti Kongresinden önce Wen ailesinin serveti Wen’in siyasi kariyerini zedeleyebilir. 8 kasımda yapılacak Kongrede yeni jenerasyon ÇKP liderleri belirlenecek.
Muhafazakar Kesim
Boxun verdiği bilgiye göre, muhafazakar kesim devlet birimlerinde çalışan kişileri kullanarak uzun vadede çok dikkatli ve detaylı bir şekilde topladığı bilgileri, muhaliflere saldırmak için kullanıyor.
Bundan önce Haziran ayında Bloomberg’de yayınlanan bir haberde bir sonraki ÇKP lideri Xi Jinping ailesinin servetinden bahsediliyordu. Xi Jinping, muhafazakar kesimin düşmanı olarak görülüyor.
Boxun’un haberine göre, Bloomberg’de yayınlanan makale Xi ailesi hakkında bilgi içeren 1.000 sayfalık evrak, kimlik kopyaları, yaşadıkları evin resmine kadar çok fazla sayıda dokümana dayandırılıyordu.
Wen Jiabao hakkında hazırlanan evrak da benzer şekilde aşırı detay içeriyordu.
Boxun “Buradan da anlaşılacağı gibi, devlet içerisinde yardım eden birileri olmadan bu kadar gizli bilgilerin toparlanması mümkün değil” dedi.
Bilgi Sızdırma Savaşı
Boxun’a göre bu son olay, son birkaç yıldır sürekli Wen Jiabao ve aile üyelerine yapılan medya saldırıları için büyük kaynakları ve insan gücünü kullanan Bo Xilai ve yandaşlarının girişimlerinin bir parçası.
Çin’de iktidar mücadelesinin bir parçası olarak yürütülen bilgi sızdırma savaşı Epoch Times dahil diğer medya tarafından da daha önce yazılmıştı.
Bo Xilai’ın adamı eski Chongqing emniyet müdürü Wang Lijun Şubat ayında Chengdu’daki ABD Konsolosluğu’na sığınmaya çalıştığı sırada yanında bir takım belgeler de götürmüştü. Hong Kong Open Magazin tarafından Mayıs ayında yayınlanan bir haberde bu belgeler arasında Bo Xilai’ın internette haber yayarak Wen Jiabao dahil olmak üzere parti üst düzey yetkililerine saldırma planları da yer alıyordu.
Bo Xilai, Jiang Zemin grubuna bağlı çalışıyordu. Jiang, Falun Gong’u ortadan kaldırmak için Temmuz 1999’da kampanya başlattığında, Bo büyük bir destek vermiş ve zulmü uygulatmıştı.
Epoch Times daha önce yayınladığı haberde güç kaybeden Jiang grubunun Falun Gong işkencesinden sorumlu tutulmamak için nasıl mücadele ettiğini ve bu durumun nasıl parti içerisinde bir güç savaşına dönüştüğünü raporlamıştı.
Haberi hazırlayan: Jane Lin ve Matthew Robertson