Gerçeği Deşifre Etmek: “Sahte Haber” ile Gerçek Haber Nasıl Ayırt Edilir?

Epoch Times araştırmacı muhabiri Joshua Philipp ile bir söyleşi

Bir zamanlar akşam haberlerini, gazetecilerin bildikleri kadarıyla gerçeği ilettiklerinden emin olarak izlediğinizi hatırlıyor musunuz? O günlerde cahillikten kaynaklanan bir mutluluk içinde de olsak, daha erdemli bir dünyada yaşıyor olsak da, haber izlemek kesinlikle daha az stresliydi.

Şüphesiz ki bugün, kurgu haberle gerçek haberi ayırt etmek, her zamankinden daha önemli ve zor görünüyor. Dünyadaki olaylar bizi her zamankinden daha çok ilgilendiriyor. Eğer bize verilen bilgilerin doğru olup olmadığını belirleyemezsek, ailemizin sağlığı ve refahı için doğru kararları almamız çok zor hale gelir.

Peki, aldığımız haberlerin güvenilir olup olmadığını nasıl anlayabiliriz? Epoch Times’ın ödüllü bir araştırmacı muhabiri ve aynı zamanda “Joshua Philipp ile Dönüm Noktası” gösteri programının sunucusu olan Joshua Philipp’e bu çamurlu sularda yol bulma konusundaki tavsiyelerini sorduk. İşte söyledikleri:

The Epoch Times: Son birkaç yılda ne değişti de haberlere güvenimiz bu kadar sarsıldı?

Joshua Philipp: Sanırım haberlerin amacı, insanlara olayların ne olduğunu ve neden önemli olduğunu anlatmak yerine, bir şeylerin savunuculuğunu yapmak haline geldiği zaman değişmeye başladı. Bugünlerde pek çok gazeteci “yeni gazetecilik” ile meşgul. Gazetecilik artık size ne olduğunu anlatmak anlamına gelmiyor. Gazeteciliğin yeni anlamı, belirli bir siyasi hedefe ulaşmak.

Dolayısıyla insanlar makale yazmaya başladıklarında, halkı bilgilendirmeyi düşünmüyorlar – halkın bilgilerini siyasi bir gündeme göre yönlendirmeyi düşünüyorlar.

The Epoch Times: Bazı haberler gerçekten “sahte” mi?

Mr. Philipp: Pek çok haber “sahte”. Yine de, çoğu zaman yarı doğru olduğunu söyleyebilirim. Ancak yarı doğrular bazen tam yalanlardan çok daha aldatıcı olabilir; çünkü içlerinde bir parça doğruluk vardır.

Bugünlerde pek çok gazetecinin yaptığı şey, ihmaldir – önemli, gerçek noktaları dışarıda bırakıp sonra bunları örtecek, daha geniş bir analiz çizgisi çizerler. Analiz çizgileri daha sonra bir açı oluşturur. Böylece eksik bilgilere dayanarak, gerçekten cesur ifadelerde bulunabilirler.

Ya da başlıkta ve makalenin ilk birkaç paragrafında böyle bir açıklama yapabilirler. Ama biraz daha aşağıda, belki 10 paragraf aşağıda, size az önce söyledikleri her şeyi yalanlayan kanıtlar görürsünüz.

The Epoch Times: Güvenilir bir haber raporunda gazeteciliğin hangi temel özellikleri bulunmalıdır?

Mr. Philipp: Bence insanların haberleri okumasının nedeni, dünyada neler olup bittiği hakkında doğru bilgiler almak ve bu bilgileri nasıl yorumlayacaklarına dair biraz fikir edinmek istemeleridir. Dolayısıyla, gazetecilerin vermesi gereken şeyler, insanların bilmesi gereken ana noktalarla ilgili gerçek ayrıntılardır. Ve bu bilgiler taraflı bir ifade olmamalıdır. Gazeteciler makul bir genişlikte, resmin tamamını vermelidir.

Ayrıca hepsinden önce, bir olayın ne olduğunu veya bununla neyin kastedildiğini doğru bir şekilde anlatmak için, olayın kaynağını da vermeliler. Böylece insanlar olayların neden olduğunu anlarlar.

The Epoch Times: Bir makale okurken veya bir televizyon haberini izlerken, hangi ipuçları bunun güvenilmez bir haber olduğunu gösterebilir?

Mr. Philipp: TV izliyorsanız, haberleri okuyorsanız, aramanız gereken birkaç şey var. Birincisi, haberin kaynaklarına bakın. Örneğin, geçmişte yanlış bilgiler içerdiği belirlenmiş veya kaynaklarının güvenilmez olduğu kanıtlanmış isimsiz yayınlara atıfta bulunulmuş mu?

İkincisi, başyazar olmadığı sürece, gazetecinin editörlük yaptığı seviyeye de dikkat etmelisiniz. Yazılarına kendi görüşlerini ne kadar ekliyorlar? Bu, çoğu zaman ne kadar önyargılı olduklarını, en basit haberleri bile kendi fikirlerini eklemeden aktaramadıklarını gösterir. Yani bilgiyi aktarmak yerine sizde farklı bir anlayış oluşturabilmek için bilgiyi örtbas etmeye veya içeriğini değiştirmeye çalıştıklarını gösterir.

Üçüncüsü; özellikle bu günlerde bir haberi birkaç farklı yayından okumak için çaba göstermelisiniz. En azından başlangıçta, birkaç farklı gazetecinin konu hakkında nasıl haber yaptığına bir göz atın ve hatta orijinal kaynaklardan bazılarına ulaşıp ulaşamayacağınıza bakın. Her zaman değil, ancak arada bir gazetecilerin verdiği raporların doğruluğundan ve bilgi kaynağını doğru gösterdiklerinden emin olmak için bunu yapmalısınız.

The Epoch Times: Bir konunun her ayrıntısını veya kaynağını araştırmaya vakti olmayan, ancak güncel olaylardan haberdar olmak isteyen kişilere ne tavsiye edersiniz?

Mr. Philipp: Pekala, kulağa bir reklam gibi gelmesin, ama aslında The Epoch Times’ı takip etmelerini öneririm – gazetecilik yapmak için çaba sarf ediyoruz. Dürüstlük, gazetecilik yaklaşımımızın temellerinden biridir. Haberi aktarabilmek için neyin gerekli olduğu ve uygun içeriği sağlamak amacıyla, olup bitenlerin tam resmini ortaya koymak için ciddi bir çaba sarf ediyoruz. Bundan şüphe duyan insanlara, yazdıklarımıza ve diğer medya kaynaklarının aynı haberleri nasıl sunduğuna bir göz atmalarını öneririm. Bence gerçek bir fark göreceksiniz.

The Epoch Times: Ebeveynler çocuklarına “sahte” haberle gerçek haberleri ayırt etmeyi nasıl öğretebilirler?

Mr. Philipp: Bence ebeveynler çocuklarına sahte ile gerçeği ayırt etmeden önce en önemlisi, bağımsız düşünmeyi – olayları kendi değerlerine göre yargılamayı öğretmeliler. Çoğu zaman insanlar kendilerine anlatılanlar tarafından ya da tarihi çarpıtan görüşlerle, duygusal olarak etkilenerek yönlendirilirler. Daha sonra çocuklarının tüm gerçeklik algısını da bunlara göre yeniden şekillendirirler. Tarih algıları, değer algıları – eğer bunlar temelden değişirse, bu kaynaklar olmadan bilgileri yorumlamaları imkansız hale gelir.

Bu yüzden çocuklarınıza okumaları için, dünyayı ahlaki veya geleneksel bir bakışla anlayabilecekleri bir temel oluşturabilecek, iyi değerler sunan – tarih ve edebiyattan – iyi kitaplar vermenizi tavsiye ederim. Bunu yapmak, bugün dünyanın sahip olduğu tüm problemlerle uğraşırken, onlara bir dayanak sağlar.

The Epoch Times: Eklemek istediğiniz bir şey var mı?

Mr. Philipp: Herkesin cebinde çok gelişmiş bir bilgisayar olduğu için, metroda otururken, bir arkadaşınızı beklerken, bir restoranda yemek yerken muhtemelen bir şeyler okuyorsunuz. Sürekli bilgi bombardımanına tutuluyorsunuz. Bu mevcut ortamda, duygusal olarak etkilenmeniz, rahatsız olmanız, endişelenmeniz vs. çok kolay. Buna çoğu zaman, sizi duygusal olarak nasıl etkileyebileceklerini bilerek size pazarladıkları bir haber ürünü neden olur.

İnsanlara şunu tavsiye ederim: İç huzurunuzu korumaya çalışın. Bir adım geri atmayı deneyin. Ara sıra olumlu şeyleri – çevrenizdeki dünyanın kaosunu bastırabilecek şeyleri özümsemeye çalışın. Çünkü, bu dünyanın yüzeysel kültürünün akıntısı, sizin için hem tatsız hem de muhtemelen ruhunuza zarar veren bir şeydir. Sanırım bugünlerde insanlar, haberlerde sürekli birbirlerine saldıran insanları, çatışmaları ve korkunç görüntüleri gördükçe dünyada barış içinde yaşadığını hissetmenin zor olduğunu düşünüyor.

Huzurlu bir yer bulmaya çalışın. Bunun için tarihe bakın, geleneklere bakın, ailenize bakın.

Yazan: Barbara DANZA, The Epoch Times
Çeviren: Hatice ATMACA, Epoch Times Türkiye