Çin hükümeti, 4 Haziran günü olan Tiananmen Katliamının 25. Yıldönümünü gerekçesiyle Pekin’de sıkı önlem aldı.
Bundan tam 25 yıl önce, 4 Haziran 1989’da Pekin’de Tiananmen Meydanı’nda öğrenci protestolarını bastırmak üzere meydana tanklar girdi. Bugün, çeyrek yüzyıl sonra bile, Çin Komünist liderleri güvenlik seviyesini arttırmaya devam ediyor, ilginç tedbirler alıyor. Kimliksiz çakmak almanın yasak olması bu tedbirlerden bir tanesi.
Birkaç hafta önce Sincan’da yaşanan bombalı saldırıdan sonra Çin’in birçok bölgesinde anti-terör tedbirleri alındı. İnsanlar sıkı izlemeye alındı, önemli noktalarda sıkı güvenlik getirildi ve denetimler sıkılaştırıldı. Hatta satın alınan maddeler üzerine bile kontrol getirildi.
Çin devlet medyası 29 Mayıs tarihinde, Pekin’de “anti – terör manevraları” adı altında alınan önlemleri tüm halka duyurdu. Polis, silahlı polis, özel kuvvetler, sivil polis ve itfaiye dahil olmak üzere 2.800’den fazla güvenlik görevlisini Pekin’de günler öncesinden görevlendirdi. 90 polis arabası ve büyük tanklar hazır bulunduruldu.
Bu, Pekin’in bugüne kadar gördüğü en büyük anti-terör manevralarından biriydi. Hükümetin esas amacı 4 Haziran günü için tedbir almaktı.
Şehrin kalbinde yer alan Tiananmen meydanını ve çevresindeki sokakları kontrol altında tutabilmek için tüm gün devriye gezen polis ve askeri birlikler, araçları durdurup kimlik kontrolü yaptı. Gazetecilerin bölgeyi terk etmesi istendi ve hiçbir gösteriye veya anma törenine izin verilmedi. Yabancı gazeteciler tehdit edildi. Polislere gerekli hallerde uyarmadan insanlara ateş etme izni verildi.
Birçok insan hakları savunucusu, muhalif ve diğer eleştirmenler günler öncesinden polis tarafından tutuklandı, kimisi ev hapsinde tutuldu ya da zorla şehir dışına gönderildi.
29 Mayıs tarihinde bir yerel gazete “maddeler üzerindeki kontrolün” ne demek olduğu konusunda okurlarını aydınlattı. Makaleye göre, bir bomba oluşturmak için kullanılan benzin, havai fişek, kibrit, çakmak ve gaz tüpü gibi nesneleri satın alan kişilerin isimleri ile kayıt yaptırmaları gerekiyor.
Çin’de isimle alışveriş yapmak artık günlük yaşamın bir parçası haline geldi. Çeşitli şehirlerde farklı düzenlemeler getirildi. Mayıs 2014’ten beri bazı şehirlerde şişede benzin belirli miktarda ve kimlikle alınıyor.
Çin toplumu gergin bir durumda ve aslında rejim kendi yarattığı huzursuzluğu bastıramıyor. Bir Amerikalı siyasi yorumcu Chen Pokong şu yorumda bulundu: “Hükümet sağ eliyle kargaşa yaratıyor ve aynı şekilde sol eliyle istikrar. Sincan, Tibet ve diğer illerde de aynı şekilde. Hatta barışçıl gösteriler ‘huzursuzluk’ olarak kabul ediliyor.”
Çin’de tüm barışçıl protestolar, hatta basit gösteriler bile huzursuzluk olarak kabul ediliyor. Çoğu vatandaş haklarını aramak için kamuya seslerini duyurmak istiyor. Bu protestolar polis tarafından engelleniyor ve toplumsal huzursuzluk artıyor.
Çin’de 2010 yılından bu yana, 180.000 protesto vakası yaşandı.
2013 yılı başlarında Çin’in siyasi geleceği ile ilgili yayınlanan bir kitap çok satanlar listesine girdi. Kitapta toplumsal çöküş, ekonomik çöküş, şirket iflasları, soygunlar, hırsızlıklar ve işsizliğin artması konuları yer alıyor.
3 ve 4 Haziran 1989 tarihinde, tanklar eşliğinde askerlerin şehrin kalbine girmesi ve Tiananmen Meydanındaki yüzlerce protestocuyu öldürmesi ile ilgili olarak bu kadar yıl geçmiş olmasına rağmen, Çin hiçbir kamu tartışmasına izin vermemekte. Hükümet tutuklanan ve hayatını kaybedenlerin sayısı ile ilgili hiçbir resmi bilgi yayınlanmamıştır.
Pekin’in resmi açıklamasına göre, öğrenci liderliğinde başlayan protestolar iktidardaki Komünist Parti’yi devirmeyi ve Çin’i kaosa sürüklemeyi hedefliyordu. Protesto önderleri ise sadece daha fazla demokrasi ve özgürlük ile birlikte parti içindeki yolsuzluğun ve çıkar ilişkilerinin sona ermesini istediklerini söylemişti.
Haberi hazırlayan: Yiyuan Zhou ve Rosemarie Fruehauf
