Ankara’da Üçlü Zirve Sona Erdi

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve İran lideri Hasan Ruhani’nin katılımı ile Suriye başlıklı Üçlü Liderler zirvesi Çankaya Köşkü’nde yapıldı.

Zirve sonrasında ortak basın toplantısı düzenlendi ve üç lider önemli açıklamalarda bulundu.

Astana Platformu çerçevesinde düzenledikleri Ankara Zirvesi vesilesiyle konuklarını ağırlamaktan duyduğu memnuniyeti ifade eden Erdoğan, “Suriye’deki yangının söndürülmesi için bugün beşinci kez bir araya geldik. Üçlü Zirve’de Sayın Ruhani ve Sayın Putin ile Suriye’deki ihtilafı tüm boyutlarıyla ele aldık.” diye konuştu.

Erdoğan, birebir, üçlü ve heyetler halinde gerçekleştirdikleri görüşmelerin her açıdan verimli geçtiğine inandığını belirterek, “Zirve’de, Suriye’de siyasi çözüm umutlarını yeşertecek önemli kararlar aldık. Suriye’nin toprak bütünlüğüyle siyasi birliğinin korunması hususunda hepimizin de aynı hassasiyete sahip olduğunu bir kez daha teyit ettik. DEAŞ ile mücadele altında terör örgütlerine destek verilmesinin kabul edilemezliğini vurguladık. Sahada sükunetin tesisi, mültecilerin dönebileceği şartların oluşturulması ve ihtilafa siyasi çözüm bulunması için yürüttüğümüz çalışmaları gözden geçirdik.” şeklinde konuştu.

Öte yandan Erdoğan, nisan ayından bu yana İdlib’e yönelik kara ve hava operasyonlarında hayatını kaybeden sivillerin sayısının bine yaklaştığını dile getirdi.

Saldırılar nedeniyle yüz binlerce insanın yeniden göç yollarına düştüğünü belirterek;

“Türkiye olarak sınırlarımızın hemen bitişiğinde 4 milyon insanı etkileyecek yeni bir trajedi yaşanmasına seyirci kalamayız. Böylesi bir vahim gelişme sadece ülkemizi değil bütün Avrupa’yı etkileyecektir.” değerlendirmesinde bulundu.

Soçi Mutabakatı için ise şu şekilde konuştu;

“Varılan mutabakatın tam manasıyla hayata geçirilmesinin ehemmiyetine dikkat çektik. Sivil halkın ve garantör ülkelerin sahadaki askeri personelinin güvenliği için somut önlemler alınması ihtiyacını vurguladık. Zirvede görüş birliğine vardığımız hususlar doğrultusunda önümüzdeki günlerde bölgede hayırlı gelişmelerin yaşanacağını ümit ediyoruz.”

Gündemdeki diğer bir önemli konunun Anayasa Komitesinin teşekkülü olduğunu kaydeden Erdoğan, “Anayasa Komitesinin üyeleri ve usül kurallarının belirlenmesinde yapıcı ve esnek bir tutum sergiledik. Siyasi sürecin ilerletilmesi için gayret gösterdik. Ortak çabalarımızla komitenin oluşumuna ilişkin pürüzler giderilmiştir. Bugünkü istişarelerimizde usül kuralları konusunu da BM ile eşgüdüm halinde sonuçlandırarak Anayasa Komitesinin çalışmalarına biran önce başlamasını sağlamayı kararlaştırdık. Zirve kapsamında Fırat’ın doğusundaki durumu da istişare ettik. Bu mesele hem Suriye’nin siyasi birliği ve toprak bütünlüğü hem de Türkiye’nin milli güvenliği bakımından kritik önem taşıyor. Halihazırda Suriye topraklarının dörtte birinden fazlası bölücü terör örgütünün işgali altında bulunuyor. Örgüt burada çocuk asker kullanmaktan halkı zorla silahaltına almaya, etnik temizlik faaliyetinden insanların mallarını gasp etmeye kadar her türlü zulmü işliyor. Dün Çobanbey’de bir hastaneye düzenlenen kalleş saldırı bunun en son örneğidir” şekliden konuştu.

“Geldiğimiz nokta itibariyle Suriye’de DEAŞ tehdidi artık ortadan kalkmıştır. Suriye’nin istikbali için en büyük tehdit kaynağı PKK ve onun uzantısı olan YPG-PYD’dir. Bu ülkedeki PKK-PYD varlığı devam ettikçe ne Suriye ne de bölgemiz huzura kavuşabilir. Sayın Ruhani ve Sayın Putin’i Fırat’ın doğusunda güvenli bölge tesisinde gelinen aşama hakkında bilgilendirdim, düşüncelerimi paylaştım. Suriye sınırımız boyunca bir terör oluşumuna rıza göstermeyeceğimizi ifade ettim. Burada bir mülteciler şehrinin oluşabileceğini, buralarda konaklayabileceği, ekip biçebileceği bahçelerini yapma noktasında bir hazırlığın yapılmasının isabetli olacağını ifade ettim. Suriye sınırımız boyunca böylece terör oluşumuna rıza göstermeden bu tür bir insani alt yapıyı oluşturmamızda fayda olacağını anlattım. Nihai hedefimiz Suriye’nin kuzeyinde bir barış koridoru tesis ederek ülkenin bölünmesini engellemektir. Bunun için şayet Amerika ile iki hafta içinde arzu ettiğimiz sonuca ulaşamazsak kendi harekat planımızı uygulamaya başlayacağımızı her iki dostumuza da anlattım” dedi.

Türkiye’nin Suriye’deki çatışma ortamından kaçan 3,6 milyon insana ev sahipliği yapan ülke olduğunu kaydeden Erdoğan, “Son 8 yılda Türkiye olarak büyük fedakarlıkta bulunduk. Krizin ilk anlarından itibaren göç meselesine çözüm yolunun Suriye topraklarının içinde aranması gerektiğini ifade ettik. Fırat Kalkanı ve Zeytindalı harekatları ile terörden arındırdığımız sadece 4 bin kilometrekarelik alana dahi şimdiye kadar 360 bin mülteci geri döndü, bu insanlar kendi topraklarında huzur içinde yaşıyor. Çocuklarını okula gönderiyor, temin ettiğimiz sağlık hizmetlerinden faydalanıyor. Türkiye’nin sığınmacı yükünü tek bayına taşıyamayacağı ortadadır. Ülkemizin yeni bir göç akınını kaldırması da zaten mümkün değildir. Artık Suriyelilerin ülkelerine güvenli ve gönüllü bir şekilde geri dönüşlerine yoğunlaşmamız gerekiyor. Fırat’ın doğusundaki barış koridoru mülteciler için de korunaklı liman olacaktır. Ülkemize sığınan en az 2 milyon Suriyeli kardeşimizin bu bölgeye yerleştirilebileceğini düşünüyoruz. Hatta bu hattı Deyrizor, Rakka taraflarına kadar indirebilirsek geri dönecek sığınmacı sayısı 3 milyonu aşabilir. Böylece Türkiye başta olmak üzere ülke dışında olan Suriyelilerin önemli bir bölümünün kimseye yük olmadan kendi topraklarında yaşamalarını temin edebiliriz. Geri dönecek Suriyeli kardeşlerimizin bu bölgelerde uluslararası toplumun desteği ile yeni yerleşim alanları inşa edilmesi de mümkündür. Türkiye olarak bu konuda gereken her türlü sorumluluğu almaya hazırız. Hem Rusya ve İran ile hem de uluslararası toplumun diğer üyeleri ile Suriyeli mültecilerin gönüllü geri dönüşü için çalışmak istiyoruz. Bu çerçevede yakın zamanda önemli bir adım attık. Irak, Lübnan ve Ürdün ile birlikte Suriyeli mültecilerin geri dönüşüne dair uluslararası konferans düzenlenmesi için girişim başlattık. Tüm dostlarımızın bu girişime destek vermesini bekliyoruz” ifadelerini kullandı.

Hasan Ruhani, “Üç ülke Suriye ile ilgili birçok konuda görüş birliği içindedir. “

İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, “Bu toplantıda iyi bir fırsat ortaya çıktı. Astana sürecindeki bütün faaliyetleri gözden geçirdik ve hem siyasi gelişmeleri aynı şekilde sahadaki gelişmeleri değerlendirdik. Üç ülke Suriye ile ilgili birçok konuda görüş birliği içindedir. Hepimiz, Suriye’nin toprak bütünlüğü konusunda aynı görüşe sahibiz. Hepimiz, Suriye’ye yabancı ülkelerin müdahale etmesine karşıyız. ABD bu süre zarfında ya teröristleri desteklemiştir ya da yersiz müdahalelerde bulunmuştur. Son derece tehlikeli hedefleri gözetmiştir, Suriye’yi bölmeye çalışmışlardır. ABD’nin bu tutumu kabul edilebilir değildir. Suriye’nin bir bölümünü bir saldırgana bağışlamıştır. Bu da ABD’nin Suriye’ye karşı kötü niyet sahibi olduğunun en belirgin örneğidir. İsrail’in yaptığı müdahaleleri görüyoruz. Bu da Suriye’nin milli egemenliği ile zıtlık içermektedir. Hepimiz Suriye’nin toprak bütünlüğüne saygı duyuyoruz. Her üç lider de terörizmle mücadeleye devam edilmesi gerektiğini savunmaktadır. Ne zamana kadar Suriye halkı bu teröristlerin ülkeden çıkmasını bekleyecekler, halklarının eziyet çekmesini bekleyecekler. 9 sene yeterli değil midir? Hepimiz biliyoruz ki bu teröristler hangi ülkelerin paralarıyla, silahlarıyla destekleniyor. İdlib’te teröristlerle mücadele etmeliyiz ve Suriye’ye yardımcı olmalıyız” açıklamasında bulundu.

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin “İdlib’deki durum endişe verici.”

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ise Suriye krizinin çözümüne yönelik 5’inci zirvenin başarılı ve verimli gerçekleştiğine dikkat çekerek, “Bugün özellikle Suriye topraklarında terörle mücadeleyi görüştük. İdlib’deki durum endişe verici. Erdoğan ve Ruhani ile İdlib bölgesinde ilave adımlar atılması konusunda kararlar aldık. Sivil halkın zarar görmemesi için her türlü adım atmaya hazırız. Geçen yıldan itibaren 390 bin kişi Suriye’ye döndü, 1,3 milyon yerlerinden edilen iç mülteci evlerine döndü. Eğer uluslararası örgütler Suriye’de barış sağlamak istiyorsa, insanların ocaklarına dönmesini istiyorsa yardım sağlamalıdır” dedi.

“Türkiye’ye 6 milyondan fazla Rus turist gelecek”

Putin, “Sayın Erdoğan ile Türkiye-Rusya arasında ekonomik, askeri, insani ve kültürel alandaki iş birliklerimizi değerlendirdik. Bu sene yeni bir rekor kıracağız, Türkiye’ye 6 milyondan fazla Rus turist gelecektir” ifadelerini kullandı.

Rusya Devlet Başkanı Putin, “Büyük bir çalışma yaptık. Anayasa komitesinin oluşumu için Erdoğan ve Ruhani büyük bir katkı sağladı. Bu sürece katılan Suriyeliler dış güçlerinden baskı görmemelidir. Gönüllü bir şekilde pozitif bir sonuca varmaları için çalışma yapmalıdır, biz de katkı sağlayacağız” dedi.

Ruhani, Anayasa Komitesi’nin ne zaman toplanacağı ile ilgili şu bilgileri verdi:

“Anayasa Komitesi ile ilgili yakın gelecekte uygun bir ortam hazırlanacaktır. Ancak aynı zamanda çok net, ince bir süreç bu. Anayasanın revize edilmesinin anlamı; hak sahibi herkesin, Suriye’de oy hakkı olan herkesin, farklı etnik grupların, devlet, hükümet, rejim bunların görüşleri, çıkarları adil bir şekilde yeni anayasada revize edilirken göz önüne alınması gerekir. Bunun başlangıcı zor olmasına rağmen ileride meyve vereceğini düşünüyorum. Herkes bunu desteklemeli ve katkı vermelidir ki bu süreç sonuç versin.”

Komitenin ne zaman toplanacağı ile ilgili sorulan soruyu yanıtlayan Putin, “Komitenin faaliyetleri ile ilgili bir süre koymak istemiyorum ama çalışmaları çok hızlı başlatmak lazım. Aynı zamanda olumlu ve pozitif sonuçlara hızlı ulaşmak lazım. Aşırı gruplar bunu baltalamak isteyebilir, nihai çözüm istemiyorlar” yanıtını verdi.