‘Bir Meydan Okuma Sembolü’: Tiananmen Meydanı Katliamının Anısı Savunucuları Tarafından Yaşatılıyor

Beş yaşındaki Hu Yang, 1989 yılında Tiananmen Meydanı’nda gerçekleşen ve daha sonra Çin Komünist Partisi (ÇKP) tarafından tanklar ve silahlar kullanılarak şiddetle bastırılacak olan demokrasi yanlısı hareketin bir parçası olmak için çok küçüktü. Ancak bu, onun anısını canlı tutmaya çalışmasına engel olmadı.

Geçen yıl, katliamın yıldönümünden sadece iki gün önce Hu, memleketi olan Çin’in tarihi Xi’an kentindeki bir yerel yönetim binasının önünde durdu. Elinde “4 Haziran’ı unutma, otoriter yönetime son ver” yazılı bir pankart tutuyordu.

Hu’nun karısı protestoyu fotoğraflamak için oradaydı. Çin dışında yaşayan bir arkadaşı aracılığıyla Hu, görüntüyü Çin’de yasaklanan Twitter’da yayınladı. Hu, yıldönümünde dünya çapında akan kanın yasını tutan bir olaylar dalgası başladığında acı verici bir şekilde eksik bulduğu ülke içinden demokrasi yanlısı sesleri temsil etmeyi umuyordu.

Bunun hayatını sonsuza dek değiştireceği hakkında hiçbir fikri yoktu.

Hu, fotoğrafta kimlik bilgileri bırakmamaya dikkat etmişti. Yüzünü kapattı ve bir fotoğraf düzenleme aracı kullanarak, belirli bir bölgenin adını bina levhalarından çıkardı. Yine de, Çin polisi onun izini buldu.

Fotoğrafın internette yayınlanmasından birkaç saat sonra Hu’nun dairesinin ışıkları beklenmedik bir şekilde söndü. Sorunu kontrol etmek için kapıdan dışarı çıkan Hu, dışarıda bekleyen bir düzineden fazla kişiyi görünce şaşkına döndü. Bir adam Hu’yu yere yatırmış ve beline bir silah dayamıştı. Diğerleri aceleyle daireye girdi.

“Fotoğraftaki adam siz misiniz?” diye soran başka bir adam, Hu’nun Twitter’da paylaştığı fotoğrafın bir kopyasını elinde tutuyordu.

Hu’dan gelen bir “evet”, bu adamların dairesini yağmalamaya başlaması için yeterliydi. Hu’nun 7 yaşındaki oğlu, neler olup bittiğinden anlayamadığı için ağlamaya başladı.

Kendilerini asla tanıtmayan bu adamlar Hu’yu, otelden dönüştürülmüş bir gözaltı tesisinde alıkoymadan önce gece boyunca kelepçeleyip sorguladılar. Burada sürekli tehditler aldı ve “sosyal düzeni bozmak”, “kavga çıkarmak ve sorun yaratmak” suçlarını kabul ettiğine dair iki belgeyi imzalamaya zorlandı -bu muğlak suçlamaların her ikisi de Pekin tarafından muhalefeti susturmak için yaygın olarak kullanılmaktadır.

Kefaletle serbest bırakıldıktan sonra bile Hu, faaliyetlerini yerel polise bildirmek zorunda kaldı. Polis, bunun gibi bir başka olayın, Hu’nun daha ciddi bir suç olan ve en fazla ömür boyu hapis cezası öngören “devlet iktidarını yıkma” suçuyla yargılanmasına neden olabileceği uyarısında bulundu.

Yasak Anılar

O polis baskınından tam bir yıl sonra, 4 Haziran’ın bir başka yıldönümünün arifesinde, inancını yitirdiği komünist yönetimdeki ülkeden sürgünde olan Hu, öyküsünü anlatmak için Kaliforniya’da.

Uykusuz geceler geçirdiğini, polisin kendisini ağlayan çocuklarının önünde kapının önüne koyup götürdüğü kabuslar gördüğünü anlattı. Geceyi atlatmak için uyku hapları kullanmaya başladığını söyledi.
Rejimden hayal kırıklığına uğrayan ve Çin’de kendisine bir gelecek göremeyen Hu, eşi ve iki çocuğuyla birlikte Latin Amerika üzerinden Amerika Birleşik Devletleri’ne kaçmak için 50 günlük zorlu bir yolculuğa çıktı. Çin’den kaçışı, rejimin harekete katılanları yakalamaya başladığı 30 yıldan uzun bir süre önce birçok Tiananmen protestocusunun yaşamak zorunda kaldığı şeyden farklı değildi.

Yolda, Hu ailesi, temel koruyucu cihazları olmayan bir sürat teknesinde fırtınalı dalgaların arasında kalmış ve ormanda yoğun yağmur altında yürürken kısa bir süre oğullarının izini kaybetmişti.

Yaşadığı birçok tehlikeye rağmen bunu başardığı için kendisini şanslı hissediyor ve yıldönümü yaklaşırken Çinli yetkililerin ülke içinde önde gelen bazı muhalifleri taciz, tehdit ya da göz altına alarak olayla ilgili hiçbir şey yapılmamasını sağlamaya çalıştığını belirtiyor.

“Komünist Parti, insanları kandırmaya devam edebilmek için her zaman tarihin bu bölümünü silmek istemiştir. İşte bu yüzden hatırlamak çok daha önemli,” dedi Hu Epoch Times’a.

Analistler, Tiananmen katliamının, Falun Gong ruhani uygulamasına karşı yürütülen zulüm gibi diğer sıcak gündem konularıyla birlikte Çin’de en çok sansürlenen konulardan biri olmaya devam ettiğini ortaya koydu. Citizen Lab raporuna göre, Çin’de en çok kullanılan sosyal medya uygulamalarından biri olan WeChat, 2018 gibi erken bir tarihte, kara listeye alınmış kelimeleri içeren veya rejimin yasakladığı şeylere görsel olarak benzeyen görüntüleri filtreleyen algoritmalara sahipti.

Hu, “Çin anakarasında olayla ilgili tek bir kelime bile göremezsiniz,” dedi.

Meydan Okuyan Bir Ruh Yaşıyor

Ancak rejim insanlara unutturmayı amaçlıyorsa, onun istediğini yapmayacağından emin olmaya kararlı topluluklar var.

2 Haziran’da New York’ta ‘4 Haziran Anma Sergisi’ açıldı.

Manhattan’daki Altıncı Cadde’de sıkışık bir ofis alanında yer alan müze, Hong Kong’daki benzer bir müzenin yetkililerin baskısıyla kapatılmasının ardından, Tiananmen gösterilerine adanmış dünyanın tek kalıcı sergisi olma özelliğini taşıyor. Mekanın adresi olan 894 Altıncı Cadde, olayın gerçekleştiği tarihle de örtüşüyor.

“Bu bir meydan okuma sembolü” diyen serginin yöneticisi David Yu, mekanın ülkedeki insanların Çin’i, iktidardaki komünist rejimden ayırt etmelerine yardımcı olmasını umduğunu belirtti.

Epoch Times’a verdiği demeçte, “Birçok Amerikalı, Çinlileri hemen Komünist Parti ile ilişkilendiriyor,” dedi. “Ancak burada bu Dördüncü Haziran Anma Sergisi’nin olması sayesinde bu konuyu sorabilirler ve bunun doğru olmadığını anlayabilirler. Bunlar Çinli insanlar ama komünist totalitarizme karşı çıkıyorlar. Onlar özgürlük savaşçıları.”

Sergide o dönemden kalma fotoğraflar, bastırma olaylarını haber yapmaya çalışırken silahlı polisler tarafından dövülen Çinli bir muhabirin kanlı gömleği ve Tiananmen Meydanı’ndaki son birkaç günlerinde demokrasi yanlısı öğrencileri barındıran Hong Kong’dan bağışlanan bir çadır da dahil olmak üzere pek çok eşya yer alıyor.

Yu’ya göre, Pekin’in tecavüzüne karşı 2019 Hong Kong kitlesel protestoları sırasında popüler olan sloganların yer aldığı siyah pankartlar, hareketin videoları ve posterler, anakara ve Hong Kong’dan insanların “ortak ideallerini” sergilemek için özel bir odada sergileniyor.

Yu, 1989’da Tiananmen Meydanı’na tanklar yuvarlandığında Dartmouth College’da ders veriyor ve Princeton Üniversitesi’nde ekonomi doktorası yapıyordu. Sonraki yıllarda kendini demokrasi yanlısı çalışmalara verdi, hatta doktorasını bitirmeyi on yıldan fazla geciktirdi.

“Sanırım oldukça inatçı bir insanım,” dedi son otuz yıldaki savunuculuk çalışmalarını değerlendirirken. “Bir şeyin yapılması gerektiğine karar verdiğimde, çok fazla değişiklik yapmadan devam edeceğim.”

Hu, serginin açılış töreni için orada olamasa da, fırsat bulduğunda kesinlikle ziyaret edeceğini söyledi.
“Bunlar, komünist partinin öğrencilere ve vatandaşlara ne kadar zalimce davrandığının reddedilemez kanıtları ve Komünist Parti’nin gerçek yüzünün ortaya çıkmasıdır” dedi.

Shawn Ma bu rapora katkıda bulundu.

Haber : Eva Fu, The Epoch Times
Çeviri : Tijen A.Ç., The Epoch Times, Türkiye