Çocuğunuz konuşmuyor mu? Kendisini ifade etmekte zorluk mu çekiyor ?
Durun hemen paniğe kapılmayın. Bilimsel çalışmalar her ne kadar belirli zamanlarda çocuğun becerilerinin ortaya çıkması gerektiğini söylüyorsa da gelişim bireyseldir. Çocuğa karşı takınılan tavır çocuğun içinde bulunduğu durumun daha iyiye ya da daha kötüye gitmesine sebep olabilir. Bu nedenle içinde bulunulan problem durumuna daha yakından bakmak alınacak önlemler açısından faydalı olabilir.
Çocuk içine doğduğu toplumun dilini kendiliğinden öğrenir. Hiçbir zaman çocuklara dil eğitimi verilmez.
Dilin öğretilmesi konusunda ortaya atılmış bazı teoriler vardır. Bir teoriye göre çocuk, dili, uyarıcı tepki aktivitesine göre öğrenir. Bir başka teoriye göre dil öğrenimi insanlarda içten gelen bir kaynağa sahiptir ve bebek yürümeyi nasıl öğreniyorsa dili de öyle öğrenir. Diğer bir teoriye göre de dili öğrenmek için çevreden bazı sunumlar gelmelidir ki çocuk seslerden, sözcüklerden ve cümlelerden bazı anlamlar çıkarabilsin .
ASHA ( Amerikan Konuşma , Dil , İşitme Kuruluş) ya göre ELD (Expressive Language Delay) yani ifade edici dil gecikmesi sözcüklerinin kısaltılmışıdır.
İfade edici dilin kazanılması alıcı dil gelişiminden daha zordur. Bu nedenle ELD’yi diğer alanlardan ayırmak gerekir . ELD’li bir çocuğu mental geriliği olan ELD’li bir çocuktan ayırmak gerekir.
Dil gelişimini etkileyen pek çok faktör vardır. Buna göre dil :
-Tarihsel , sosyal ve kültürel bir çevrede ortaya çıkar,
-Ses, morfoloji bilgisi anlam ve pratik olmak üzere 5 parametrelidir,
-Biyolojik, bilişsel, psikososyal ve çevresel faktörlerden etkilenir.
– İnsan ilişkileri çok önemlidir.
Çocuklarda dil gecikmesi en azından 20 aya kadar görülmez. Ortalama 2-3 yaş civarında belirir. Çocuğun duyup duymadığı, söylenenleri anlayıp anlamadığı önemlidir. İşittiğini ayırt etmede problemleri olan çocukların gelişim ve söylenenleri anlama becerilerinde zorluklar vadır. Ayrıca bu çocuklar ismin hallerini (i , e, de, den) anlayamadığı için ‘oyuncağı yere koy’ gibi tek amaçlı basit cümleleri anlayamazlar.
İfade edici dil gecikmesi (ELD) problemi yaşayan çocuklar bir soru sorulduğunda cevaplamakta zorluk çekerler. Kelimeleri birleştirerek bir cümle kurmak onlara güç gelebilir. Bazı çocuklarda artikülasyon problemleri vardır. 2 yaş civarındaki ELD problemi ifade dilinde, 3 yaş civarındaki ELD problemi ise ses yapısındaki hatalar şeklinde belirir.
Zihinsel gerilikle bağlantılı olmayan bir ifade edici dil gecikmesi Amerikan Psikiyatri Kurumuna göre bozukluk kategorisine konur. Konuşmak normal, konuşmamak anormaldir. Öte yandan konuşma gecikmesi yaşayan bir çocuğun hazır olduğunda konuşacağına inanılır.
Kaynak: Semra Şener , Gazi Üniv, Yüksek Lisans Özel Eğitim Ders notları, Ankara, 1999
Yazı dizisinin devamı
Yazarımızın yazılarından seçmeler;
Tuvalet Eğitimi Ama Nasıl, Ne Zaman
Doğum Sırasının Kişiliğin Gelişimi Üzerindeki Etkileri
Daha fazlası için buraya tıklayın
