Çin’de eski Politbüro üyesi Bo Xilai’ın yargılandığı tarihi davanın duruşması 22 Ağustos’ta başladı. Bo, tüm suçlamaları ve disiplin soruşturması sırasında yapmış olduğu itirafları reddetti.
Birçok suçlama Bo Xilai’ın 10 yıl önce almış olduğu rüşvetler ile ilgili olup, siyasi kariyerinde göstermiş olduğu agresif tutumu dava gündeminin dışında kaldı.
Çinli yetkililer, Jinan Mahkemesi’nde görülen dava ile ilgili gelişmeleri Twitter’ın Çin versiyonu olan Weibo’dan canlı olarak paylaştı.
Duruşmanın ilk gününde Bo, 1993 – 1999 yılları arası Dalian Valisi iken iş adamlarından 22.90 milyon Yuan tutarında rüşvet almakla suçlandı. Bo suçlamaları reddetti.
Ülkenin farklı bölgelerinden gelen onlarca gazeteci mahkeme binasına alınmadı. Gazeteciler, mahkemenin karşısında yer alan binada sadece Weibo’da yayınlanan bilgileri görebildi.
Geçen yıl bir siyasi skandal olarak başlayan Bo Xilai davası Çin’in son on yılda yaşadığı en önemli siyasi olaylardan biri. Bo, Çin Komünist Partisi Politbüro üyesiydi. Çin’i yöneten 7 kişilik Daimi Komite, Politbüro üyeleri arasından seçiliyor.
Bo, kendi kalesi Chongqing eyaletinde siyasi kariyerinde zirveye yükselmek için hem Maoist tarzını kullanmış hem de güvenlik güçlerini kullanarak çetelere savaş açmıştı. Ancak eleştirmenlere göre çete olarak ifade ettiği kişiler arasında muhalifler ve işadamları da yer almaktaydı. Tehdit ile iş adamlarından rüşvet alıyordu.
Ayrıca, Bo’nun üst düzey güvenlik yetkilisi Zhou Yongkang ile birlikte iktidarı ele geçirmek için bugünkü parti lideri Xi Jinping’e karşı darbe planı yaptığı iddia edildi. Xi geçen Kasım ayında Parti’nin başına geçmişti.
1990’ların sonu 2000 yıllarının başında Liaoning Eyaleti’ndeki eski görevleri sırasında, Falun Gong uygulayıcılarına işkence yapılmak amacıyla hapishane kamplarını genişletmişti. Bo’nun görevde olduğu sırada Liaoning, Falun Gong tutuklularından canlı organ çalma eyleminin en çok yapıldığı bölgelerden biriydi.
Bo, Jiang Zemin’e yakındı. 1999 yılında Falun Gong’a işkenceyi Jiang Zemin başlatmıştı. Birçok kaynağa göre Bo’nun Falun Gong işkencesini uygulatan biri olması siyasi kariyerinde yükselmesine yardımcı oldu.
Bo’nun geçmişte sağ kolu olan Wang Lijun’un, Jinzhou Asayiş Bürosuna bağlı araştırma kliniğinde binlerce organ nakli gerçekleştirmesi ile övünen kayıtları bulunmakta. Wang ve Bo’nun ilişkisinin bozulmasının ardından 2012 yılının başında çıkan kriz Bo’yu kariyerinden etti ve yargılanmasına sebep oldu.
Bo’nun duruşmadaki tavrı tamamen planlanmış bir şey mi yoksa yetkililere meydan okumak mı? Bu konuda yorumcular arasında görüş farklılıkları bulunmakta.
Zhejiang Eyaleti insan hakları savunucusu Chen Shuqing, Epoch Times ile yaptığı telefon görüşmesinde “Bo Xilai’ın davası provadan geçmiş tiyatro oyunu gibi. Sözde ‘canlı yayın’ gerçekten canlı değil. Weibo üzerinden yayınlanıyor. Bu sayede, Wang Lijun davası, Dalian’da Falun Gong’a yapılan zulüm ve Xi Jinping’e karşı darbe girişimi gibi plan dışı bir şey olursa yayınlamamayı tercih edebilirler” dedi.
Washington’dan yazan bağımsız yorumcu Shi Cangshan ise NTD televizyonu ile yaptığı röportajda “Bo, parti merkezi ile sonuna kadar savaşacak. Bu şekilde devam ederse ortam kızışabilir” dedi.
Duruşmanın ikinci gününde ise Bo’nun aldığı rüşvet ile ilgili detaylar yayınlandı. Cannes’da pahalı bir villanın kirli para ile nasıl alındığı konusu oldukça dikkat çekti. Bo’nun eşi Gu Kailai’nın tanıklık yaptığı video ile birlikte eski sağ kolu Wang Lijun’un yazılı ifadesine de duruşmada yer verildi.
Video’ya yanıt olarak, Bo masum olduğunu yineledi ve karısının yargının baskısı altında “akli dengesizlik” yaşadığını ifade etti.
Bo’nun Xu Ming adlı bir işadamından 3.5 milyon dolar tutarında rüşvet aldığı iddia edildi. İşadamının Bo ailesine Cannes’da villa almasına yardımcı olduğu belirtildi.
Bo Xilai’ın eşi Gu daha önce bir İngiliz işadamını zehirleyerek öldürmek suçu ile ertelenmiş ölüm cezasına çarptırılmıştı ve şu an hapiste.
Bo’nun eski sağ kolu Wang Lijun de gücü kötüye kullanmak, yolsuzluk ve ABD’ye sığınma talebinde bulunmak suçlarıyla daha önce 15 yıl hapis cezası almıştı.