Doğalgaz’da Kısıtlama ve Doğalgaz Fiyatlarında Artış Söz Konusu Değil
Dünya’da son 42 yılın en sert kışının yaşanması nedeniyle, doğalgazda ve doğalgaz fiyatlarında da sıkıntılar yaşanıyor. Türkiye Doğalgazı Rusya, Azerbeycan ve İran’dan alıyor. Türkiye’ye şu anda Rusya’dan gelen doğalgazda yüzde 30 azalma olduğu söyleniyor. Rusya bu kesintiyi sadece Türkiye’ye değil gaz sağladığı Bulgaristan, Yunanistan ve Makedonya’ya da aynı oranda uygulamış.
Rusya Başbakanı Vladimir Putin’de Avrupa’ya yönelik doğalgaz sevkiyatında bir kesinti olmayacağını, sevkiyatın güvence altına alınması için Rus Gazprom şirketinin her türlü önlem alması talimatını verdiğini açıkladı.
Rusya’dan gelen bu doğalgaz kesintisi üzerine Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız sanayide veya konutta şu an itibariyle doğalgaz kesintisinin söz konusu olmadığını söyledi. Bunun olumsuz hava koşullarının son 42 yılın en uç noktasında seyretmesinden kaynaklandığına ve tahminlerin üzerinde doğalgaz tüketimi olmasından kaynaklandığını ifade etti.
Bakan Yıldız, ‘‘Zaman zaman Rusya’dan aldığımız, İran’dan aldığımız gazın basıncında düşmeler olabiliyor. Avrupa’da özellikle boru hattı boyunca Ukrayna, Romanya, Bulgaristan, Polonya ve Çek Cumhuriyeti’nde çok ciddi soğuklarda var. Gaz sıkıntısından dolayı herhangi bir zam söz konusu değil.’’diye konuştu.
En Pahalı Doğalgazı İran Satıyor
Azerbaycan’dan 330 dolara alınan doğalgazın fiyatı İran’dan 505 dolara alınıyor.
Ankara’nın ‘‘Doğalgaz fiyatlarında indirime gidin’’ çağrısına uzun zamandır Tahran yönetimi dikkate almıyordu. Azerbeycan’dan 330, Rusya’dan 400 dolara alınan doğalgazın bin metreküpünü İran, Türkiye’ye 505 dolardan satıyor. Geçen yıl 8 milyar metreküp gaz alan Türkiye’nin doğalgazdaki fiyat farkından dolayı ödediği fatura 800 milyon doların üzerinde.
Rusya’dan alınan gazda bile yüzde 10’luk indirim yaptıran ve fiyatı 400 dolar civarına çeken Türkiye, İran uzlaşmadığı için Tahkim’e gitmek zorunda kaldı.
Aradaki fiyat farkının bu kadar büyük olmasının nedeni 1996’da İran ile yapılan doğalgaz anlaşmasında belirlenen doğalgaz fiyat formülünden kaynaklanıyor. Türkiye, o dönemde petrol fiyatları son derece düşük olduğu için fuel oil ve diğer bileşenleri baz alan bir anlaşma imzalamıştı. Dönemin şartlarına göre makul görünen ancak yıllar içinde Türkiye aleyhine işleyen anlaşmaya göre İran her yıl Türkiye’ye 10 milyar metreküp doğalgaz vermeyi taahhüt ediyordu. Ancak aradan geçen süre içinde formül Türkiye aleyhine işledi ve yeniden pazarlığı gerektiren bir fiyat farkı oluşmuş oldu.
Benzer bir anlaşma 1997 yılında Rusya ile yapılmış olmasına rağmen hükümetin Ruslarla yeniden masaya oturması ve yapılan sıkı pazarlıklar sonucu metreküp fiyatında ciddi bir indirim sağlandı. Ancak İran yönetimi Ankara’nın indirim taleplerini şu ana kadar kulak arkası etti. Dolayısıyla da İran’dan alınan doğalgazın fiyatı, diğer ülkelerden alınan doğalgazdan oldukça pahalı oldu.
Enerji uzmanları, uluslararası piyasalarda doğalgazın metreküp fiyatının 400 dolar civarında olduğunu ve fiyatın bunun çok üzerinde olması durumunda fiyatta revizyon istemenin doğal olduğunu belirtiyor.
İran Petrol Bakanı: Yasal sınırlama var indirim yapamayız
İran Petrol Bakanı Rüstem Kasımi, Türkiye’nin doğalgaz fiyatında indirim talebinin Uluslar arası Tahkim’de görüşüleceğini söyledi. İran basınındaki haberlere göre Bakan Kasımi, Türkiye’ye satılan doğalgazda indirime gidilmesinde yasal sınırlamalar olduğunu, İran’ın Uluslararası Tahkim’de elindeki delilleri ortaya koyacağını, tarafların görüş alışverişinde bulunacağını ifade etti. Rüstem Kasımi, “İran, Türkiye’ye ihraç ettiği doğalgazda yasal izin olmadan indirim yapamaz.’’ Diye konuştu.
İran 27,5 trilyon metreküplük rezervi ile Rusya’dan sonra dünyanın en büyük ikinci doğalgaz rezervine sahip. Ancak doğalgaz üretimi son derece kısıtlı. Üretiminin önemli bir kısmını kendisi tüketiyor. İran ambargo nedeniyle ürettiği doğalgazı sadece Türkiye ve Ermenistan’a satıyor. Aslında Türkiye’ye yılda 10 milyar metreküp satması gerekirken, iç tüketimden dolayı ortalama 8 milyar metreküp doğalgaz satışı gerçekleştiriyor. Çoğu zaman politik nedenlerden ötürü gaz vermekten kaçınıyor. Uluslararası Tahkim kurulunun doğalgaz fiyatlarındaki bu farkı düzeltmesi bekleniyor.
Etiketler: doğalgaz,İran,Rusya, Azerbeycan,doğalgaz sıkıntısı, doğalgaz sorgulama, tahkim, Taner Yıldız,doğalgaz fiyatları
Kaynak: Vatan Gazetesi
