Zhou Hanedanlığı’nın (M.Ö. 1122 – 222) son yüzyıllarında, toplumun sosyal gelişimiyle birlikte bencillik arzusu artmıştı. Xia, Shang ve Zhou Hanedanlığı’nın erken dönemlerinin imparatorlarlarının o eski yüksek erdemlerinin yerini, kişisel menfaatler almıştı. Bunun sonucunda, devletler arası ilişkiler çok hareretliydi ve birçok savaş meydana gelmişti.
İşte bu dönem boyunca, Çin’de birçok bilge ortaya çıkmıştı. Laozi’nin Taoist öğretisi Tao yolu, bir kişinin gerçek benliğine nasıl dönebileceğini gösterirken, Konfüçyüs öğretisi ise, insan davranışları için ahlaki standartları gösteriyordu.
Konfüçyüs (M.Ö. 552 – 479), Çin’de Kongzi olarak bilinmektedir. Gerçek ismi Kong Qui’dir. Konfüçyüs’un annesi, 18 yaşındayken 66 yaşında bir memur ile evlenmişti. Konfüçyüs 3 yaşındayken babası vefat etmişti. Çok yetenekli biri olmasına rağmen, çok fazla tanınmıyordu. Çok saygı duyduğu Laozi’yi ziyarete giderdi. En alt seviyede işlerde devlet için çalıştı, büyükbaş hayvan ve tahıl ambarı yöneticisiydi.
51 yaşındayken, yüksek seviye devlet memurluğuna atandı. Ülkeyi yönetirken, “yardımseverlik prensibi”ni savundu, fakat malesef politik felsefesi, hükümdarlık tarafından benimsenmedi. Bunun sonucunda, Konfüçyüs’un istifa etmekten başka çaresi kalmamıştı. Tüm dünyayı dolaşarak, kendi insancıl düşüncelerini savunmaya devam etmeye karar verdi.
Politik felsefesi, o sıradaki istikrarsız politik durumlar nedeniyle, soylular arasında kabul görmedi. Buna bağlı olarak, Konfüçyüs anavatanına dönerek kendini eğitime adadı. Özel okullar kurarak, bir çok öğrenci aldı. Yoğun çabasıyla birlikte, öğretisi sivil halka yayıldı. Çin tarihinde ilk eğitmen olarak kabul görmektedir.
Öğretisinde dört bakış açısı bulunuyordu: bilgi ve öğrenme, kelimeler ve davranışlar, sadakat ve affedicilik, ve doğruluk. Ayrıca dört yasak belirledi: varsayım yok, rastlantı yok, inatçılık yok ve kibir yok. Nadiren kişisel menfaatler hakkında konuşurdu ve eğer bu konu ortaya getirilirse, bunu her zaman kadere, hayırseverliğe ve erdeme bağlardı. Öğrencileri, sıkıntı ve zorlukları ele alamadıklarında onları aydınlatırdı.
Konfüçyüs, eğitime büyük katkı sağladı. Halktan insanlara eğitim uygulayan ilk eğitmendi. Zengin ya da fakir sınıftan olması farketmeksizin, 3000’den fazla öğrencisi vardı. Gerçekten öğrenmek isteyen herkes, Konfüçyüs tarafından öğrencisi olarak kabul ediliyor ve her biri eşit eğitim fırsatı elde ediyordu.
Öğrencilerine nasıl iyi birer insan olacaklarını öğretiyor ve kişisel olarak onlara uygulatıyordu. Öğrencileri ve sonraki nesiller, O’nun doğruluğundan, iyiliğinden, alçak gönüllülüğünden, nezaketinden ve ülkesine bağlılığından derinden etkileniyorlar ve diğer insanlara şefkat gösteriyorlardı.
Konfüçyüs’ün en iyi bilinen yazıtı “Konfüçyüs’tan Analektler”’dir. Konfüçyüs, “En büyük Bilge ve Öğretmen” olarak hatırlanmaktadır ve öğretileri o günden bu yana Çin insanlarını etkilemektedir.
